การศึกษาอนุกรมวิธานของพืชวงศ์กล้วยไม้ บริเวณอุทยานแห่งชาติป่าหินงาม จังหวัดชัยภูมิ
(Taxonomic Study on Orchidaceae in the Pa-Hin-Ngam National Park, Changwat Chaiyaphum)


รายชื่อกล้วยไม้ บริเวณอุทยานแห่งชาติป่าหินงาม
(List of orchids found in the Pa-Hin-Ngam National Park)

  • Acriopsis indica Wight นมหนู
  • Aerides houlettiana Rchb. f. กุหลาบเหลืองโคราช
  • Bromheadia aporoides Rchb. f. เอื้องจำปา
  • Bulbophyllum affine Lindl. สิงโตงาม สิงโตประหลาด
  • Bulbophyllum blepharistes Rchb. f. สิงโตกลอกตา สิงโตสมอหิน
  • Bulbophyllum lemniscatoides Rolf สิงโตขนตาแดง
  • Bulbophyllum lepidum (Blume) J. J. Sm สิงโตพัดแดง
  • Bulbophyllum parviflorum Par. & Rchb. f. สิงโตรวงข้าวน้อย
  • Bulbophyllum propinquum Kraetzl เอื้องกีบม้าขาว
  • Cleisostoma simondii (Gagnep.) Seidenf. เอื้องสร้อยทับทิม
  • Coelogyne brachyptera Rchb. f. เอื้องเทียน เอื้องลำเทียนปากดำ
  • Coelogyne cumingii Lindl. เอื้องมัน
  • Coelogyne trinervis Lindl. เอื้องหมาก
  • Cymbidium aloifolium (L.) Sw. กะเรกะร่อน
  • Dendrobium compactum Rolfe ex W. Hackett เอื้องข้าวตอก
  • Dendrobium draconis Rchb. f. เอื้องเงิน เอื้องตึง 
  • Dendrobium ellipsophyllum Tang & Wang เอื้องทอง 
  • Dendrobium signatum Rchb. f.เอื้องคำกิ่วเอื้องตีนนกเอื้องตีนเป็ด 
  • Dendrobium unicum Seidenf. เอื้องครั่งแสด เอื้องสายสีแสด 
  • Doritis pulcherrima Lindl. ม้าวิ่ง 
  • Eria dasypus Rchb. f. เอื้องลำอ้วนดอกขน 
  • Eria pubescens (Hook.) Steud. เอื้องคำหิน 
  • Eulophia macrobulbon (Par. & Rchb. f.) Hook. f. ว่านอึ่ง 
  • Eulophia spectabilis (Dennst.) Suresh. ว่านหัวครู ว่านดิน 
  • Habenaria dentata (Sw.) Schltr. นางอั้วน้อย เอื้องข้าวตอก 
  • Habenaria humistrata Rolfe ex Downie ตูบหมูบมดลิ่น
  • Habenaria rhodocheila Hance ปัดแดง สังหิน
  • Luisia curtisii Seidenf. ขอซิง 
  • Panisea uniflora (Lindl.) Lindl. เอื้องรงรอง 
  • Pecteilis susannae (L.) Raf. นางอั้ว เอื้องตีนกบ นางกราย 
  • Peristylus lacertiferus (Lindl.) J. J. Sm. อั้วจิ๋วหนวดงาม 
  • Pholidota recurva Lindl. เอื้องเหลี่ยมลำต่อ เอื้องข้อต่อ 
  • Polystachya concreta (Jacq.) Garay & Sweet. เอื้องคางอ้ม 
  • Spathoglottis affinis de Vriese หัวข้าวเหนียว 
  • Tainia angustifolia (Lindl.) Benth. & Hook. f. เอื้องสีลา 
  • Thrixspermum centipeda Lour.เอื้องกลีบผอมตะขาบเหลืองตีนตะขาบ 
  • Trichotosia dasyphylla (Par. & Rchb. f.) Kraetzl เอื้องเบี้ยไม้ใบขน สามก้อม 

 


Luisia

Gaudich., Freyc. Voy. Bot.: 426, t. 37 (1826); Benth. & Hook. f., Gen. Pl. 3: 571 (1833).

กล้วยไม้อิงอาศัย หรือขึ้นบนก้อนหิน เจริญเติบโตขึ้นไปทางส่วนยอด ลำต้นยาว ใบกลมยาว เรียงห่าง ๆ กัน ช่อดอกสั้น ก้านช่อดอกหนา ดอกเรียงกันค่อนข้างแน่น กลีบเลี้ยงและกลีบดอกแยกจากกัน มีขนาดเท่ากัน หรือกลีบดอกแคบและยาวกว่า กลีบปากติดอยู่ที่ฐานเส้าเกสร อวบน้ำ มีร่องตามขวางแบ่งกลีบปากเป็น 2 ส่วน คือส่วนบนและส่วนล่างชัดเจน ส่วนล่างแบนหรือเว้าโค้ง อาจมีแฉกข้างชัดเจน ส่วนบนมักมีขนาดใหญ่และกว้างกว่า มักย่นหรือเป็นร่องตามยาว ขอบเรียบหรือหยักมน เส้าเกสรสั้น ก้อนเรณูมี 2 ก้อน ก้านก้อนเรณูสั้น มีฐานกว้าง

Luisia curtisii Seidenf. in Bot. Tidsskr. 68: 83 (1973); Seidenf. in Opera Botanica 95: 276, fig. 177, pl. XXXIb (1988); 114: 436 (1992); Seidenf. & Wood, Orch. Pen. Mal. & Sing.: 687, figs. 308c-d (1992).- L. tristis (non Hook. f.) Seidenf. in Dansk Bot. Arkiv 27(4): 50, fig. 25 (1971).- L. jonesii (non J. J. Sm.) Holttum Rev. Fl. Malaya 1: 695, fig. 213 (1957), pro parte.- L. psyche (non Rchb. f.) Guillaumin Bull. Mus. Paris 2. s. 32: 369 (1960).

   กล้วยไม้อิงอาศัย ลำต้นตั้งขึ้น หรือห้อยลงแล้วปลายตั้งขึ้น ลำต้นหนา 5 - 6 มม. ใบ ออกแบบเวียนสลับเฉียงกับลำต้น ห่างกัน 2 - 2.5 ซม. ใบกลม ยาว 7 - 15 ซม. หนา 3 - 4 มม. ช่อดอก ออกที่ด้านข้างของลำต้น ช่อสั้น 1 - 2 ซม. ดอกค่อนข้างแน่น บานครั้งละ 1 - 3 ดอก แกนช่อดอกแนบชิดกับลำต้น ดอกมีหลายขนาด ก้านดอกยาว 0.5 - 1 ซม. ใบประดับที่ก้านดอกย่อยมีขนาดเล็ก กลีบเลี้ยงอันบนและกลีบเลี้ยงคู่ข้างมีสีเหลืองอ่อน ยาว 0.7 - 1 ซม. มีเส้นสีม่วงจางตามยาว ปลายกลีบมีขอบเชื่อมกันเป็นถุง ชัดหรือไม่ชัดเจน กลีบเลี้ยงคู่ข้างมีลักษณะคล้ายเรือ ด้านหลังมีสันชัดเจน ความยาวกลีบมากกว่ากลีบเลี้ยงอันบนเล็กน้อย กลีบดอกมีโคนสีขาวปลายกลีบสีเหลือง มีเส้นสีม่วงจางตามยาว กลีบรูปขอบขนานหรือรูปขอบขนานแกมรูปใบหอกกลับ ขนาด 10 - 15 x 2 - 3 มม. กลีบปากด้านบนมีสีม่วงเข้ม ยาว 0.8 - 1.2 ซม. กลีบแบ่งเป็น 2 ส่วน ส่วนบนรูปหัวใจ ปลายมน มีร่องตื้น ๆ ตามยาว ส่วนล่างคล้ายรูปสี่เหลี่ยม มีแฉกข้างขนาดเล็ก เส้าเกสรสั้น ก้อนเรณูมี 2 ก้อน ผลแห้งแล้วแตก ขนาด 3 x 0.6 ซม.

ประเทศไทย.- เหนือ: พิษณุโลก (ภูเมี่ยง); ตะวันออกเฉียงเหนือ: เลย (ภูกระดึง); ตะวันออก: ชัยภูมิ (ป่าหินงาม); ตะวันตกเฉียงใต้: กาญจนบุรี; ใต้: พังงา กระบี่ (อ่าวลึก) สตูล (ตะรุเตา)

การกระจายพันธุ์.- เวียดนาม ไทย มาเลเซีย บอร์เนียว และฟิลิปปินส์

นิเวศวิทยา.- พบน้อยบนต้นไม้ในที่มีแสงมากบริเวณหินงาม ออกดอกและผลระหว่างเดือนพฤษภาคม - กันยายน

ชื่อพื้นเมือง.- ขอซิง