Plant of the month July,2021
English (ไทย)

 

 

ชาฤๅษี  
Middletonia reticulata (Barnett) C.Puglisi, Thai Forest Bull., Bot. 45: 39 (2017)
วงศ์ Gesneriaceae

ไม้ล้มลุกมีเหง้า ลำต้นสั้น ยาวได้ประมาณ 1.5 ซม. มีขนสั้นนุ่มตามก้านใบ แผ่นใบด้านล่าง ช่อดอก ใบประดับ ก้านดอก และกลีบเลี้ยงด้านนอก ใบเรียงตรงข้ามชิดกัน รูปรี รูปไข่ หรือรูปไข่กลับ ยาว 2–9.8 ซม. ปลายมนหรือกลม โคนเบี้ยว ขอบจักมน เส้นแขนงใบข้างละ 5–9 เส้น บุ๋มด้านบน เส้นใบแบบร่างแห เห็นชัดเจนทั้งสองด้าน ก้านใบยาวได้ถึง 9 ซม. ช่อดอกแบบช่อกระจุกแยกแขนง ออกตามซอกใบ ส่วนมากมีหลายดอก ก้านช่อยาว 4.5–17 ซม. ใบประดับรูปลิ้น ยาวได้ถึง 3 มม. ก้านดอกยาวได้ถึง 1.2 ซม. กลีบเลี้ยงเชื่อมติดกันช่วงโคน มี 5 กลีบ รูปสามเหลี่ยมแคบ ยาว 1–2.5 มม. กลีบดอกแบน คล้ายรูปปากเปิด หลอดกลีบสั้น กลีบบน 2 กลีบ ขนาดเล็กกว่า 3 กลีบล่างเล็กน้อย กลีบรูปรี ยาว 2.7–5 มม. เกสรเพศผู้ 2 อัน ติดใกล้โคนหลอดกลีบดอก ก้านชูอับเรณูตรง ยาว 1.5–3 มม. มีต่อมขนาดเล็ก เกสรเพศผู้ลดรูป 2 อัน หรือไม่มี อับเรณูติดด้านหลัง รังไข่รูปไข่ ยาว 2–2.5 มม. มีต่อมขนาดเล็ก ก้านเกสรเพศเมียยาว 2.5–3.8 มม. เกลี้ยง ยอดเกสรเป็นตุ่ม มีปุ่มเล็ก ๆ ผลแห้งแตก เรียวยาว 0.7–1.4 ซม. บิดเวียน มีปุ่มหนาแน่น เมล็ดขนาดเล็กจำนวนมาก

 

การกระจายพันธุ์  พบที่ลาวและภาคเหนือของไทยที่แม่ฮ่องสอน เชียงใหม่ ลำปาง ลำพูน แพร่ และสุโขทัย ขึ้นในป่าเบญจพรรณและป่าดิบแล้ง ความสูง 150-550 เมตร

ภาพ  ปรีชา การะเกตุ (เชียงใหม่)

เอกสารอ้างอิง
Phonepaseuth, P., Souvannakhoummane, K, Tagane, S., Souladeth, P. & Yaha, T. (2021). A new species of Paraboea and a new species record of Middletonia (Gesneriaceae) from a limestone karst of Central Laos. Thai Forest Bulletin (Botany) 49(1): 140.
Puglisi, C. & Middleton, D.J. (2017). A revision of Middletonia (Gesneriaceae) in Thailand. Thai Forest Bulletin (Botany) 45(1): 35–41.