Plant of the month March,2021
English (ไทย)

 

 

ขาวละมุน  
Carlemannia tetragona Hook.f., Fl. Brit. Ind. 3: 85. 1880.
วงศ์ Carlemanniaceae

ไม้ล้มลุก สูงได้ถึง 1 ม. มีรากตามข้อ ใบเรียงตรงข้าม รูปไข่แกมรูปขอบขนานถึงรูปใบหอก ยาว 4–16 ซม. กว้าง 3–9 ซม. โคนรูปลิ่ม เบี้ยวเล็กน้อย ปลายแหลมยาว แผ่นใบมีขนประปรายทั้งสองด้าน ขอบจักซี่ฟัน เส้นแขนงใบข้างละ 4–7 เส้น ก้านใบยาว 2–5 ซม. ช่อดอกแบบช่อเชิงหลั่น ออกที่ซอกใบหรือปลายกิ่ง ดอกหนาแน่น เส้นผ่านศูนย์กลาง 4–5 ซม. ก้านช่อยาวได้ถึง 2 ซม. ดอกออกเป็นคู่ ก้านดอกยาว 1–2 มม. ไม่มีใบประดับ หลอดแนบติดรังไข่ ขนาดประมาณ 1 มม. มี 4–5 กลีบ รูปแถบ ยาวประมาณ 2 มม. มีขนประปราย กลีบดอกรูปหลอด ยาว 0.5–1 ซม. สีขาวครีม มี 4 กลีบ รูปกลม ๆ ขนาด 1–2 มม. จานฐานดอกรูปทรงกระบอก ขอบหยักมน เกสรเพศผู้ 2 อัน ติดประมาณกึ่งกลางหลอดกลีบดอก ก้านชูอับเรณูยาวประมาณ 1 มม. อับเรณูติดด้านหลัง ยาวประมาณ 2 มม. รังไข่ใต้วงกลีบ มี 2 ช่อง ออวุลจำนวนมาก ก้านเกสรเพศเมียรูปเส้นด้าย ยาวประมาณ 5 มม. ยอดเกสรรูปกระบอง ผลแห้งแตก รูปปิรามิด มี 4 พู กว้างประมาณ 7 มม. สูงประมาณ 3 มม. แตกเป็น 2 ส่วน เมล็ดสีดำขนาดเล็ก รูปไข่ ยาวประมาณ 1 มม. ผิวเป็นร่างแห

การกระจายพันธุ์  พบที่อินเดีย จีนตอนใต้ (ยูนนาน) เวียตนาม และสุมาตรา ในไทยพบที่เชียงราย (แม่สาย) น่าน (ดอยภูคา) และเลย (นาแห้ว) ขึ้นในป่าดิบเขา ความสูง 1200-1700 ม.

ภาพ  ปรีชา การะเกตุ (เลย)

เอกสารอ้างอิง
Tabge, C. & Larsen, K. (2008). Carlemanniaceae. In Flora of Thailand 9(2): 98-99.