Plant of the month October,2020
English (ไทย)

 

 

เล็บมือนางดิน  
Quisqualis prostrata Craib, Bull. Misc. Inform. Kew 1926(4): 167. 1926.
วงศ์ Combretaceae

ไม้พุ่มทอดนอน มีเหง้าใต้ดิน เรียวยาว ใบเรียงตรงข้ามหรือเกือบตรงข้าม พบน้อยที่เรียงสลับ รูปรีหรือรูปไข่ กว้าง 1.2–2.6 ซม. ยาว 1.8–5 ซม. ปลายแหลมหรือมน หรือเว้าตื้น โคนกลมหรือเว้าตื้น แผ่นใบบาง ด้านบนมีขนละเอียดตามเส้นแขนงใบ ด้านล่างมีขนยาวและปุ่มละเอียดสีขาว เส้นแขนงใบข้างละ 4–7 เส้น ปลายโค้งจรดกัน มีตุ่มใบรูปกรวยแบน ๆ มีขนกระจุก ช่อดอกแบบช่อเชิงลดสั้น ๆ ออกที่ปลายกิ่ง ยาว 1.5–2 ซม. ใบประดับรูปขอบขนานหรือรูปใบหอก กว้าง 1–1.3 มม. ยาว 2–3 มม. มีขนสั้นนุ่ม มี 10–20 ดอก ดอกตูมมีขนประปราย ฐานดอกยาว 2–3 มม. หลอดกลีบเลี้ยงยาว 0.8–1.5 ซม. มี 5 กลีบ รูปสามเหลี่ยม กว้างยาวประมาณ 2 x 0.5 มม. พับงอกลับ กลีบดอก 5 กลีบ สีขาว เปลี่ยนเป็นสีชมพูหรืออมแดง รูปขอบขนานหรือรูปหอกกลับ กว้าง 0.3–0.6 ซม. ยาว 0.7–2 ซม. ปลายมนกลม บิดเวียนเล็กน้อย เกสรเพศผู้ 10 อัน เรียง 2 แถว ยาวประมาณ 2 มม. ติดภายในหลอดกลีบใต้โคนกลีบเลี้ยง ห่างประมาณ 2 มม. อับเรณูติดไหวได้ รังไข่ใต้วงกลีบ มีช่องเดียว มี 2 ออวุล ก้านเกสรเพศเมียแนบติดหลอดกลีบเลี้ยง ยอดเกสรเพศเมียไม่ชัดเจน

 

การกระจายพันธุ์  พืชถิ่นเดียวของไทย ที่จังหวัดอุตรดิตถ์ พิจิตร สุพรรณบุรี และอยุธยา ขึ้นตามที่ลุ่มน้ำท่วมถึง ความสูงระดับต่ำ ๆ ดอกออกเดือนกรกฎาคม-สิงหาคม

ภาพ  นันทวรรณ สุปันตี (พิจิตร)

เอกสารอ้างอิง
Craib, W.G. (1926). Contributions to the Flora of Siam. Bulletin of Miscellaneous Information Kew 1926: 167.