| มะขามป้อมดินหัวหมด | Phyllanthus huamotensis Pornp., Chantar. & J.Parn., PhytoKeys 136: 36. 2019. | วงศ์ Phyllanthaceae | |
ไม้พุ่มเตี้ย สูงได้ถึง 30 ซม. แยกเพศร่วมต้น ลำต้น กิ่ง หูใบ เส้นแขนงใบ ก้านใบ ก้านดอก ใบประดับ ดอก และผล มีสีแดง หูใบขนาดเล็ก รูปสามเหลี่ยมแคบ ใบเรียงสลับระนาบเดียว รูปรีหรือรูปไข่กว้าง ยาวได้ประมาณ 1 ซม. โคนเบี้ยว ปลายแหลมสั้น ๆ ขอบใบม้วนเข้า แผ่นใบเกลี้ยง เส้นแขนงใบข้างละ 4–6 เส้น ก้านใบยาวประมาณ 0.5 มม. ดอกออกตามซอกใบ ใบประดับรูปลิ่มแคบ ขนาดเล็ก ไม่มีกลีบดอก ก้านดอกรูปเส้นด้าย ดอกเพศเมียออกเป็นกระจุก 2–4 ดอก ตามซอกใบช่วงล่าง กลีบเลี้ยง 4 กลีบ รูปไข่ ยาว 1.5–2 มม. ขอบเป็นชายครุยยาว จานฐานดอกมี 4 ต่อม เกสรเพศผู้ 4 อัน เส้าเกสรยาวประมาณ 0.2 มม. อับเรณูแตกตามขวาง ก้านดอกยาว 0.4–1 ซม. ดอกเพศเมียออกเดี่ยว ๆ ช่วงปลายกิ่ง กลีบเลี้ยง 5–6 กลีบ รูปขอบขนานแกมรูปไข่ ยาว 1.5–3 มม. ขอบเป็นชายครุยยาว ติดทน จานฐานดอก 5–6 ต่อม รังไข่มี 3 ช่อง มีปุ่มขนละเอียด ก้านเกสรเพศเมียแยก 3 แฉก ยาวประมาณ 0.1 มม. ยอดเกสรแยก 2 แฉก ก้านดอกยาว 0.7–1.7 ซม. ผลแห้งแตก มี 3 พู ตื้น ๆ เส้นผ่านศูนย์กลาง 2.5–3 มม. มีปุ่มขนละเอียด มี 2 เมล็ดในแต่ละช่อง รูปสามเหลี่ยม ยาว 1.5–1.8 มม. มีริ้วตามขวาง | | | |
การกระจายพันธุ์ พืชถิ่นเดียวของไทย พบเฉพาะที่ดอยหัวหมด เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าอุ้มผาง จังหวัดตาก ขึ้นตามเขาหินปูนที่เปิดโล่ง ความสูงประมาณ 900 เมตร | |
ภาพ ราชันย์ ภู่มา (ดอยหัวหมด ตาก) | |
เอกสารอ้างอิง
| Pornpongrungrueng, P., Chantaranothai, P., Parnell, J.A.N. & Hodkinson T.R. (2019). Two new species of Phyllanthus (Phyllanthaceae) from Thailand. PhytoKeys 136: 35–44. |
|