Plant of the month September,2019
English (ไทย)

 

 

พญามุตติ  
Grangea maderaspatana (L.) Poir. Encycl. [J. Lamarck & al.] Suppl. 2. 825 (1812).
วงศ์ Asteraceae

ไม้ล้มลุกทอดนอน สูง 10–30 ซม. ใบเรียงเวียน สัณฐานรูปไข่กลับถึงรูปใบหอกกลับ 3.5–7.5 ซม. จักแบบขนนก 2–5 คู่ คู่ล่างเป็นติ่ง คู่บนรูปไข่กลับหรือเกือบกลม ขอบจักซี่ฟันหยาบ ๆ แผ่นใบมีขนสั้นนุ่มและต่อมกระจาย ไร้ก้าน ช่อกระจุกแน่นรูปกลม ออกเดี่ยว ๆ ที่ปลายกิ่ง พบน้อยที่ออกเป็นคู่ เส้นผ่านศูนย์กลาง 0.8–1 ซม. วงใบประดับรูปครึ่งวงกลม ใบประดับเรียง 2 วง ยาวเท่า ๆ กัน ยาว 4–8 มม. วงนอกรูปใบหอกแกมรูปไข่ มีขนสั้นนุ่ม ขอบมีขนครุย ปลายแหลมหรือมน วงในรูปไข่กลับหรือรูปใบหอกกลับ มีก้าน ปลายมน บางแห้ง ดอกย่อยสีเหลือง มีต่อมประปราย ดอกวงนอกเป็นดอกเพศเมีย มี 5–7 วง วงกลีบดอกรูปเส้นด้าย ยาวประมาณ 1 มม. ปลายจักตื้น ๆ 2–3 จัก ดอกวงในสมบูรณ์เพศ รูประฆังแคบ ๆ ยาวประมาณ 1.2 มม. ปลายแยกเป็น 5 แฉก รูปไข่ เกสรเพศผู้ 4–5 อัน โคนอับเรณูมน ปลายมีรยางค์ ก้านเกสรเพศเมียคล้ายมีหนาม ปลายหนามมีรยางค์สั้น ๆ ผลแห้งแมล็ดล่อน แบน รูปขอบขนาน ยาวประมาณ 2 มม. มีต่อม มีสันนูน 2 สัน ปลายตัด มีรอยจักเป็นวงหนา ไม่มีแพบพัส

การกระจายพันธุ์  แอฟริกาและเอเชียเขตร้อน ขึ้นตามที่โล่ง ท้องนา และสองข้างถนน ความสูงถึงประมาณ 350 เมตร

ภาพ  ปรีชา การะเกตุ (ร้อยเอ็ด)

เอกสารอ้างอิง
Chen, Y. & Nordenstam, B. (2011).  Asteraceae (Grangea), in Flora of China Vol. 20–21: 552.
Koyama, H., Bunwong, S., Pornpongrungrueng, P. & Nicholas Hind, D.J. (2016).  Compositae (Asteraceae). In Flora of Thailand Vol. 13(2): 311–313.