Plant of the month June,2019
English (ไทย)

 

 

เบญจมาศขุนตาล  
Lipoblepharis thailandica (H.Koyama) Orchard, Nuytsia 23: 446. 2013.
วงศ์ Asteraceae

ไม้ล้มลุก ลำต้นเกาะเลื้อยมีรากตามข้อ มีขนหยาบตามกิ่ง ก้านใบ และแผ่นใบ ใบเรียงตรงข้าม รูปขอบขนาน รูปใบหอก หรือแกมรูปไข่ ยาว 10–19 ซม. ปลายแหลม โคนรูปลิ่มหรือมน ขอบจักซี่ฟัน 2 ชั้น แผ่นใบหนา ก้านใบยาว 2–8 มม. ช่อดอกแบบช่อกระจุกแน่น มีช่อเดียว ช่อกระจุกเส้นผ่านศูนย์กลาง 1.2–1.8 ซม. ก้านช่อยาว 2–5 ซม. วงใบประดับกลม ๆ ขนาดประมาณ 5–8 มม. ใบประดับมี 5–6 อัน เรียง 2 วง รูปขอบขนาน ยาวเท่า ๆ กัน แผ่นกาบ (paleae) รูปใบหอกบาง ๆ ช่อกระจุกย่อยมีดอกย่อยวงนอก (ray florets) เพศเมีย 5 ดอก เรียงวงเดียว สีเหลือง รูปขอบขนาน ยาวประมาณ 8 มม. ปลายจัก 3 ส่วน ดอกย่อยวงใน (disc florets) สมบูรณ์เพศ 5–7 ดอก สีเหลืองเข้ม ขนาดประมาณ 4 มม. ปลายแยกเป็น 5 กลีบ ขนาดเล็ก มีขน เกสรเพศผู้ 5 อัน อับเรณูสีดำ รังไข่ใต้วงกลีบ มีช่องเดียว ก้านเกสรเพศเมียปลายแยก 2 แฉก ผลแห้งเมล็ดล่อน คล้ายรูปสามเหลี่ยม ยาว 3.5–4.5 มม. สันเหลี่ยมคม ปลายสันคล้ายจะงอย มีปุ่มกระจาย แพบพัสคล้ายมงกุฎ จักซี่ฟัน มีขน 1–2 เส้น

 

การกระจายพันธุ์  พืชถิ่นเดียวของไทย พบที่เชียงใหม่ เชียงราย ลำพูน และกาญจนบุรี ขึ้นตามที่ลาดชันในป่าดิบเขา ความสูง 1200–1850 เมตร

ภาพ  นัยนา เทศนา, วิทวัส เขียวบาง (ดอยเชียงดาว เชียงใหม่)

เอกสารอ้างอิง
Koyama, H., Bunwong, S., Pornpongrungrueng, P. & Hind, D.J.N. (2016).  Compositae (Asteraceae). Flora of Thailand Vol. 13: 353–355.