Plant of the month February,2019
English (ไทย)

 

 

โสภา  
Sopubia trifida Buch.-Ham. ex D.Don, Prodr. Fl. Nepal. 88. 1825.
วงศ์ Orobanchaceae

ไม้ล้มลุกกึ่งเบียน สูงได้ถึง 1 ม. กิ่งแตกตรงข้าม หนาแน่นช่วงปลาย ลำต้นเป็นเหลี่ยมเล็กน้อย มีริ้วเป็นขนสั้นละเอียด ใบเรียงตรงข้าม รูปแถบ ยาว 1–3 ซม. ใบช่วงโคนมักแยกเป็น 3 แฉก แผ่นใบสาก มีเส้นใบเส้นเดียว ไร้ก้าน ช่อดอกแบบช่อกระจะออกที่ปลายกิ่ง มักแยกแขนง ใบประดับคล้ายใบ ยาวได้ถึง 1 ซม. ก้านดอกย่อยยาว 0.5–1.5 ซม. ใบประดับย่อย 2 อัน คล้ายใบ ติดใกล้ปลายก้านดอก รูปเส้นด้าย ยาว 1–2 มม. ติดทน กลีบเลี้ยงรูประฆัง ยาว 3–4 มม. มี 10 ริ้ว ปลายแยก 5 กลีบรูปสามเหลี่ยมขนาดเล็ก ติดทน ด้านใบและขอบมีขนละเอียด กลีบดอกรูปกงล้อกึ่งรูประฆัง คล้ายรูปปากเปิด มี 5 กลีบ ขนาดเท่า ๆ กัน สีเหลืองหรือชมพู โคนมีปื้นสีชมพูอมม่วง หลอดกลีบสั้น ยาวประมาณ 3 มม. กลีบรูปไข่กลับเกือบกลม กว้าง 3–4 มม. ยาวประมาณ 5 มม. เกสรเพศผู้อันยาว 2 อัน สั้น 2 อัน ติดช่วงโคนหลอดกลีบดอก ก้านชูอับเรณูรูปเส้นด้าย อับเรณูรูปขอบขนาน ยาวประมาณ 2.5 มม. โคนมีกระจุกขน ไม่สมบูรณ์ 1 อัน ขนาดเล็ก รังไข่เหนือกลีบดอก กลม ๆ มี 2 ช่อง ก้านเกสรเพศเมียเรียว ยาวเท่า ๆ กลีบดอก ยอดเกสรคล้ายรูปลิ้น ติดทน ผลแห้งแตก รูปไข่เกือบกลม ยาว 3–4 มม. เมล็ดจำนวนมาก

การกระจายพันธุ์  พบที่แอฟริกา มาดากัสการ์ อินเดีย ปากีสถาน เนปาล ภูฏาน ศรีลังกา จีนตอนใต้ ภูมิภาคอินโดจีนและมาเลเซีย ถึงฟิลิปปินส์ ขึ้นตามที่โล่ง ทุ่งหญ้า ความสูงถึงประมาณ 1500 เมตร

ภาพ  สุคนธ์ทิพย์ ศิริมงคล (ดอยเชียงดาว เชียงใหม่)

เอกสารอ้างอิง
Yamazaki, T. (1990).  Scrophulariaceae. In Flora of Thailand Vol. 5(2): 223–225.
Hong, D., Yang, H., Jin, C., Fischer, M.A., Holmgren, N.H. & Mill, R.R. (1998).  Scrophulariaceae. In Flora of China Vol. 18: 87.