Plant of the month August,2018
English (ไทย)

 

 

ชงโคดำ  
Bauhinia pottsii G. Don, Gen. Syst. 2: 462. 1832.
วงศ์ Fabaceae

ไม้พุ่มรอเลื้อย ไม่มีมือจับ มีขนสีน้ำตาลแดงตามกิ่ง แผ่นใบด้านล่าง ก้านใบ ตาดอก และฝัก หูใบร่วงเร็ว ใบย่อยมีใบเดียว เรียงเวียน ใบรูปไข่กว้างเกือบกลม ยาว 9–15 ซม. แฉกลึกถึงประมาณกึ่งหนึ่ง ปลายแฉกกลม เส้นโคนใบข้างละ 5–7 เส้น ก้านใบยาว 3–4 ซม. ช่อดอกแบบช่อกระจะ ยาวได้ถึง 10 ซม. ใบประดับและใบประดับย่อยขนาดเล็ก ร่วงเร็ว ก้านดอกยาว 1–1.5 ซม. ใบประดับย่อยติดประมาณกึ่งกลางก้านดอก ตาดอกรูปใบหอก ยาว 3–4 ซม. ฐานดอกยาวเท่า ๆ ตาดอก ดอกสีแดงอมชมพู กลีบเลี้ยงกลีบเลี้ยงแยกเป็น 2 ส่วน รูปใบพาย แต่ละส่วนปลายจักตื้น ๆ 2 และ 3 จัก พับงอกลับ กลีบดอก 5 กลีบ มีปื้นสีเหลืองตรงกลาง กลีบรูปใบหอก ยาว 4–6 ซม. มีก้านกลีบ เกสรเพศผู้ 3 อัน ก้านชูอับเรณูยาว 3–4.5 ซม. อับเรณูรูปเส้นด้าย ยาวประมาณ 1 ซม. เกสรเพศผู้ที่เป็นหมันมี 2 อัน รังไข่ยาว 1–1.5 มีก้านยาว 1–2 ซม. ก้านเกสรเพศเมียยาว 2–3 ซม. ยอดเกสรเพศเมียเป็นตุ่ม ฝักแบน หนา ช่วงปลายกว้าง มีจะงอยสั้น ๆ มี 4–6 เมล็ด เมล็ดแบน กลม ๆ เส้นผ่านศูนย์กลาง 1–1.5 ซม.

การกระจายพันธุ์  พบที่พม่า คาบสมุทรมลายู สุมาตรา และภาคใต้ของไทยที่นครศรีธรรมราช สุราษฎร์ธานี สตูล และนราธิวาส ขึ้นตามชายป่าดิบชื้นระดับต่ำ ๆ สีของดอกมีความผันแปรสูง แยกหลายชนิดย่อย

ภาพ  ปรีชา การะเกตุ (ตะรุเตา สตูล)

เอกสารอ้างอิง
Larsen, K., S.S. Larsen and J.E. Vidal. (1984).  Leguminosae-Caesalpinioideae. In Flora of Thailand Vol. 4(1): 9–11.