Plant of the month June,2018
English (ไทย)

 

 

เวียด  
Caesalpinia bonduc (L.) Roxb., Fl. Ind. Ed. 2.2: 362. 1832.
วงศ์ Fabaceae

ไม้เถา ลำต้นมีหนาม หูใบคล้ายใบแบบขนนก ยาวได้ถึง 2 ซม. มีใบย่อย 3–5 ใบ ใบประกอบแบบขนนก 2 ชั้น เรียงเวียน แกนกลางใบยาว 30–50 ซม. มีหนาม ใบประกอบย่อย มี 3–9 คู่ แต่ละใบประกอบย่อยมีใบย่อย 8–12 คู่ เรียงตรงข้ามหรือเกือบตรงข้าม มีหนามระหว่างรอยต่อ 1 คู่ ใบย่อยรูปไข่แกมรูปขอบขนาน กว้าง 1–2 ซม. ยาว 2–4 ซม. ปลายแหลมหริอกลม ปลายมีติ่งแหลม โคนเบี้ยวเล็กน้อย ก้านใบย่อยยาวได้ถึง 0.8 มม. ช่อดอกแบบช่อกระจะออกตามซอกใบใกล้ปลายกิ่ง ช่อดอกบางครั้งแยกแขนงสั้น ๆ มีทั้งดอกเพศผู้และดอกเพศเมีย ใบประดับรูปลิ่มแคบ ยาว 0.6–1.2 ซม. โค้งงอกลับ ร่วงช้า ก้านดอกย่อยยาว 4–6 มม. มีขนสั้นนุ่ม มีข้อต่อใกล้ปลายก้าน กลีบเลี้ยง 5 กลีบ ยาวเท่า ๆ กัน รูปใบหอก สั้นกว่ากลีบดอกเล็กน้อย มีขนสั้นนุ่มสีน้ำตาล กลีบดอก 5 กลีบ สีเหลือง กลีบกลางรูปขอบขนาน ยาว 1–1.2 ซม. คอดกลาง มีปื้นสีแดงและขนด้านใน กลีบบนและกลีบข้างรูปใบพาย สั้นกว่ากลีบกลางเล็กน้อย เกสรเพศผู้ 10 อัน แยกกัน ยาวเท่า ๆ กัน ก้านชูอับเรณูมีขน รังไข่ยาวประมาณ 1 มม. มีขนสั้นนุ่มและขนแข็ง มีก้านสั้น ๆ ผลเป็นฝัก รูปรี ยาว 5–8 ซม. มีขนแข็งคล้ายหนาม ยาว 7–9 มม. ก้านผลเหนือฐานดอกยาว 0.5–1 ซม. ผลแห้งสีน้ำตาล เมล็ดมี 2 เมล็ด รูปกลม ๆ คล้ายรูปไข่ ยาว 1.5–2 ซม. สีเทา

 

 

 

การกระจายพันธุ์  พบแทบทุกทวีปในเขตร้อน ในไทยพบแทบทุกภาค แต่ส่วนมากพบทางภาคใต้ มักขึ้นตามป่าชายหาด เมล็ดมีพิษ มีสรรพคุณลดไข้ จึงมีชื่อสามัญอีกชื่อว่า Fever nut

ภาพ  ราชันย์ ภู่มา (ระโนด, สงขลา)

เอกสารอ้างอิง
Larsen, K., S.S. Larsen and J.E. Vidal. (1984).  Leguminosae-Caesalpinioideae. In Flora of Thailand Vol. 4(1): 72.