| เอนอ้าน้ำ | Osbeckia nepalensis Hook. f., Exot. Fl. 1, pl. 31. 1823 | วงศ์ Melastomataceae | |
ไม้พุ่ม สูงได้ถึง 2 ม. ลำต้นเป็นเหลี่ยม มีขนแข็งเอน ใบเรียงตรงข้าม รูปไข่หรือรูปใบหอก ยาว 8–15 ซม. ปลายแหลม โคนมน กลม หรือเว้าตื้น ๆ เส้นโคนใบข้างละ 2–3 เส้น เส้นใบย่อยคล้ายขั้นบันได แผ่นใบมีขนแข็งเอนด้านบน ด้านล่างมีขนสั้นนุ่ม ก้านใบสั้นมาก ช่อดอกแบบช่อกระจุกแยกแขนงสั้น ๆ ออกตามปลายกิ่ง ยาว 5–8 ซม. ดอกสีชมพูอมม่วงอ่อน ๆ มีได้ถึง 10 ดอก ใบประดับย่อยรูปไข่ ยาวประมาณ 1 ซม. กลีบดอกและกลีบเลี้ยงจำนวนอย่างละ 5 กลีบ ฐานดอกมีติ่งขนแข็งจักซี่หวีหนาแน่น ยาวได้ถึง 5 มม. กลีบเลี้ยงติดบนฐานดอกรูปคนโท รูปสามเหลี่ยม ยาว 6–8 ซม. ร่วงเร็ว กลีบดอกiรูปไข่กลับ ยาว 1–2 ซม. เกสรเพศผู้มี 10 อัน เรียง 2 วง เอียงด้านเดียว ก้านชูอับเรณูยาวเท่า ๆ อับเรณู อับเรณูรูปขอบขนาน ยาว 6–9 มม. ปลายมีจะงอยสั้น ๆ มีรูเปิดที่ปลาย โคนแกนอับเรณูมักมีรยางค์สั้น ๆ รังไข่กึ่งใต้วงกลีบ ยาวกว่าฐานดอก ปลายมีขนแข็ง พลาเซนตารอบแกนร่วม ก้านเกสรเพศเมียรูปเส้นด้าย โค้งงอ ยาวกว่าเกสรเพศผู้เล็กน้อย ผลรูปคนโท ยาวได้ถึง 1 ซม. แห้งแตกที่ปลายเป็น 5 ช่อง ฐานผลยาวประมาณ 8 มม. มีขนแข็งจักซี่หวีหนาแน่น เมล็ดจำนวนมาก ขนาดเล็ก มีตุ่มหนาแน่น | | | |
การกระจายพันธุ์ พบที่อินเดีย เนปาล ภูฏาน จีนตอนใต้ พม่า ลาว เวียดนาม และคาบสมุทรมลายู ในไทยพบกระจายห่าง ๆ ทางภาคเหนือ ภาคตะวันออก ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ และภาคใต้ ขึ้นตามที่โล่งบนลานหิน หรือที่ชื้นแฉะ ความสูง 300–1400 เมตร | |
ภาพ ราชันย์ ภู่มา (วัดจันทร์ เชียงใหม่) | |
เอกสารอ้างอิง
| Chen, J. and S.S. Renner. (2007). Melastomataceae. In Flora of China Vol. 13: 362. | | Renner, S.S., G. Clausing, N. Cellinese and K. Meyer. (2001). Melastomataceae. In Flora of Thailand Vol. 7(3): 452–454. |
|