Plant of the month April,2017
English (ไทย)

 

 

มะดูก  
Siphonodon celastrineus Griff., Calc. J. Nat. Hist. 4: 246, t. 14. 1844.
วงศ์ Celastraceae

ไม้ต้น สูงได้ถึง 30 ม. หูใบขนาดเล็ก ร่วงเร็ว ใบเรียงเวียน รูปรี รูปขอบขนาน หรือแกมรูปไข่ กว้าง 2–8 ซม. ยาว 6.5–20 ซม. ปลายแหลมหรือแหลมยาว โคนรูปลิ่มถึงกลม ขอบจักซี่ฟันหรือจักมนตื้น ๆ พบน้อยที่เรียบ เส้นแขนงใบข้างละ 6–11 เส้น ก้านใบยาว 0.5–1.5 ซม. ช่อดอกแบบช่อกระจุก ออกสั้น ๆ ตามซอกใบ ก้านช่อยาว 5–8 มม. บางครั้งลดรูปมีดอกเดียว ก้านดอกยาว 0.3–1 ซม. กลีบเลี้ยง 5 กลีบ รูปกลม เส้นผ่านศูนย์กลาง 1–2 มม. กลีบดอก 5 กลีบ เรียงซ้อนเหลื่อมที่โคน รูปไข่ปลายมน ยาว 2.5–3.5 มม. เกสรเพศผู้ 5 อัน ก้านชูอับเรณูยาวประมาณ 1 มม. แบนๆ เชื่อมติดกันที่โคน แกนอับเรณูแผ่กว้างแยกอับเรณู อับเรณูบิดพับงอเข้าในตาดอก วงเกสรเพศเมียรูปครึ่งวงกลมหรือรูปกรวยสั้น ๆ แนบติดจานฐานดอก เว้าลึก เกสรเพศเมียเป็นแท่งสั้น ๆ ติดที่โคน รังไข่มีหลายช่อง เรียงกระจัดกระจาย แต่ละช่องมีออวุลเม็ดเดียว ผลคล้ายผลผนังชั้นในแข็ง รูปรีหรือรูปไข่กลับ ยาว 3–5 ซม. แข็ง ผิวขรุขระ มีหลายไพรีน แต่ละไพรีนมีเมล็ดเดียว รูปรี แบน ยาวประมาณ 8 มม.

 

 

การกระจายพันธุ์  พบที่อินเดีย พม่า ภูมิภาคอินโดจีนและมาเลเซีย ฟิลิปปินส์ และนิวกินี ในไทยพบทุกภาค ขึ้นตามป่าผลัดใบและไม่ผลัดใบ ชายป่า หรือเขาหินปูน ความสูงถึงประมาณ 1000 เมตร

ภาพ  ปรีชา การะเกตุ (แก่งกระจาน เพชรบุรี)

เอกสารอ้างอิง
Hou, D., I.A. Savinov and P.C. van Welzen. (2010). Celastraceae. In Flora of Thailand Vol. 10(2): 196–198.