Plant of the month November,2016
English (ไทย)

 

 

ต่างไก่เถื่อน  
Polygala karensium Kurz, J. Asiat. Soc. Bengal, Pt. 2, Nat. Hist. 41: 392. 1872.
วงศ์ Polygalaceae

ไม้พุ่ม สูงได้ถึง 2 ม. ใบเรียงเวียน รูปขอบขนานหรือรูปใบหอก ยาว 2–13 ซม. แผ่นใบด้านล่างมักมีนวลและขนสั้นประปราย ก้านใบยาว 0.7–1.5 ซม. ช่อดอกแบบช่อกระจะ ห้อยลง ออกเดี่ยว ๆ หรือเป็นกระจุกตามซอกใบหรือปลายกิ่ง ยาว 2–14 ซม. ใบประดับมี 3 ใบ ยาว 0.3–1 ซม. ร่วงเร็ว ดอกหนาแน่น ก้านดอกยาว 2.5–4.5 มม. กลีบเลี้ยง 5 กลีบ กลีบนอกคู่ล่างรูปขอบขนาน ยาว 2.5–3 มม. กลีบบนรูปเรือ ยาว 4–6 มม. คู่ในรูปไข่กลับแกมรูปคุ่ม ยาวประมาณ 1.5 ซม. ดอกสีขาวอมเหลือง หรือม่วง กลีบดอก 3 กลีบ ยาว 1.5–2 ซม. กลีบคู่บนเชื่อมติดกัน ยาว 1.4–2 ซม. กลีบล่างรูปเรือ ยาวเท่า ๆ คู่บน หุ้มอับเรณูและยอดเกสรเพศเมีย ปลายกลีบจัก 2 พู มีรยางค์ 4–8 พู ยาวประมาณ 2 มม. เกสรเพศผู้ 8 อัน เชื่อมติดกันเป็นแผ่น เชื่อมติดกลีบดอก ยาวเท่า ๆ กลีบดอก รังไข่มี 2 ช่อง เส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 2 มม. ก้านเกสรเพศเมียเรียวแผ่กว้าง ยาว 1.7–2 ซม. ปลายโค้ง จักรูปปาก ยอดเกสรอยู่ปากล่าง ผลแห้งแตก เส้นผ่านศูนย์กลาง 8–9 มม. ขอบเป็นปีก มี 2 เมล็ด สีดำ มีขนประปราย เยื่อหุ้มเมล็ดจักเป็นพู

 

การกระจายพันธุ์  พบที่ภูฏาน จีนตอนใต้ พม่า และเวียดนาม ในไทยพบทางภาคเหนือที่เชียงใหม่ เชียงราย ภาคตะวันตกเฉียงใต้ที่กาญจนบุรี และภาคใต้ที่ระนอง สุราษฎร์ธานี นครศรีธรรมราช พังงา ขึ้นตามป่าดิบเขา ความสูง 900–2300 เมตร

ภาพ  ปรีชา การะเกตุ (ดอยตุง เชียงราย)

เอกสารอ้างอิง
Chen, S.K., H. Ma and J.A.N. Parnell. (2008). Polygalaceae. In Flora of China Vol. 11: 147.
Pendry, C.A. (2001). Polygalaceae. In Flora of Thailand Vol. 7(3): 510–511.