Plant of the month August,2016
English (ไทย)

 

 

ขมิ้นต้น  
Mahonia duclouxiana  Gagnep., Bull. Soc. Bot. France. 55: 87. 1908.
วงศ์ Berberidaceae

ไม้พุ่ม สูงได้ถึง 4 ม. เนื้อไม้สีเหลือง ใบประกอบยาว 20–70 ซม. ใบย่อยมี 4–9 คู่ รูปขอบขนานแกมรูปไข่หรือรูปใบหอก ยาว 4–15 ซม. ปลายแหลมหรือแหลมยาว โคนกลม เบี้ยว ขอบจักซี่ฟันห่าง ๆ มีได้ถึง12 ซี่ในแต่ละข้าง ปลายจักแหลมคล้ายหนาม ใบไร้ก้าน ใบปลายก้านยาว 1–3 ซม. ช่อดอกแบบช่อกระจะ ออกที่ปลายกิ่ง มี 4–15 ช่อ ออกเดี่ยว ๆ หรือแยกแขนงสั้น ๆ ยาวได้ถึง 30 ซม. ใบประดับรูปใบหอกแกมรูปไข่ ยาว 2–3.5 ซม. ดอกสีเหลือง ก้านดอกยาว 3–6 มม. ใบประดับย่อยยาว 3–7 มม. กลีบเลี้ยงคล้ายกลีบดอก มี 9 กลีบ เรียง 3 วง วงนอกสั้นกว่าวงใน วงในยาวได้ถึง 8 มม. กลีบดอก 6 กลีบ มีวงเดียว รูปรีหรือรูปขอบขนาน ยาว 5–8 มม. ปลายมนเว้าตื้น โคนมีต่อม เกสรเพศผู้ 6 อัน ติดตรงข้ามกลีบดอก ยาว 3.5–5.5 มม. อับเรณูมีรยางค์สั้น ๆ รังไข่เส้นผ่านศูนย์กลาง 5–6 มม. ออวุล 4–7 เม็ด ก้านเกสรเพศเมียยาว 2–3 มม. ติดทน ผลสด มีนวล สุกสีม่วงเข้ม เส้นผ่านศูนย์กลาง 5–8 มม. มี 4–7 เมล็ด

 

การกระจายพันธุ์  พบที่อินเดีย จีนตอนใต้ พม่า และทางภาคเหนือของไทยที่แม่ฮ่องสอน และเชียงใหม่ ขึ้นตามป่าดิบเขา หรือที่โล่งบนเขาหินปูน ความสูง 1000–2200 เมตร

ภาพ  สุคนธ์ทิพย์ ศิริมงคล (ดอยเชียงดาว เชียงใหม่)

เอกสารอ้างอิง
Ying, J., D.E. Boufford and A.R. Brach. (2011). Berberidaceae. In Flora of China Vol. 19: 775.
Ahrendt, L.W.A. (1961). Berberis and Mahonia a taxonomic revision. Journal of the Linnean Society, Botany. London 57: 322.