Plant of the month March,2016
English (ไทย)

 

 

กระเช้านางพันธุรัต  
Aristolochia phuphathanaphongiana Do, Nordic J. Bot. 33: 567. 2015.
วงศ์ Aristolochiaceae

ไม้เถาเกาะเลื้อย ใบรูปไข่หรือแกมรูปสามเหลี่ยม ยาว 3–7 ซม. ปลายแหลมเป็นติ่งสั้น ๆ โคนรูปหัวใจลึก แผ่นใบเกลี้ยงทั้งสองด้าน เส้นโคนใบข้างละ 2 เส้น เส้นแขนงใบข้างละ 3–4 เส้น ก้านใบยาว 2–4 ซม. มีขนประปราย ช่อดอกแบบช่อกระจะ ดอกเดี่ยว ๆ ยาว 4–5 ซม. ก้านช่อสั้น มี 2–8 ดอก ใบประดับรูปไข่กว้างหรือรูปหัวใจ ปลายแหลมยาว ไร้ก้าน หุ้มแกนช่อ ยาว 0.8–1.5 ซม. ก้านดอกยาว 5–6 มม. กลีบรวมเชื่อมติดกัน โคนเป็นกระเปาะกลม เส้นผ่านศูนย์กลาง 3–4 มม. คอดเรียวเป็นหลอด มักงอขึ้น ปลายกลีบบานออกดอกสีม่วงหรืออมน้ำตาลดำ ยาว 2.2–2.8 ซม. หลอดกลีบดอกยาว 6–8 มม. ปลายกลีบรูปใบหอก ยาว 1.2–1.5 ซม. ด้านในมีขนยาวหนาแน่น ปากหลอดมีจุดสีขาว เส้าเกสรยาว 3–4 มม. ผลรูปไข่กว้างเกือบกลม มีหกเหลี่ยม ยาว 1.3–1.4 ซม. เมล็ดรูปหัวใจ แบน ยาว 3–4 มม. ไม่มีปีก ผิวมีตุ่มหนาแน่นทั้งสองด้าน

 

 

การกระจายพันธุ์  พืชถิ่นเดียวของไทย พบที่เขานางพันธุรัต จังหวัดเพชรบุรี ขึ้นเกาะบนหินปูน ความสูง 10–50 เมตร คำระบุชนิดตั้งตามชื่อนางลีนา ผู้พัฒนพงศ์ นักพฤกษศาสตร์ของหอพรรณไม้ กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช ผู้ศึกษาพืชวงศ์กระเช้าสีดา (Aristolochiaceae) ของไทย

ภาพ  ราชันย์ ภู่มา (เพชรบุรี)

เอกสารอ้างอิง
Do, T., C. Neinhuis, S. Wanke and R. Pooma. (2015). Aristolochia phuphathanaphongiana: a new species from southwestern Thailand. Nordic Journal of Botany 33: 567–571. doi 10.1111/njb.00889