Plant of the month June,2015
English (ไทย)

 

 

พุดโกเมน  
Rothmannia longiflora Salisb., Parad. Lond. T. 65 1807.
วงศ์ Rubiaceae

ไม้พุ่มหรือไม้ต้น สูงได้ถึง 10 ม. หูใบรูปสามเหลี่ยม ยาวประมาณ 3 มม. ร่วงเร็ว ใบเรียงตรงข้าม รูปรี ยาว 6–18 ซม. ปลายแหลมยาว โคนรูปลิ่ม เส้นแขนงใบข้างละ 4–5 เส้น มีตุ่มใบ ก้านใบยาว 0.3–1 ซม. ดอกออกเดี่ยว ๆ ที่ปลายกิ่งสั้นด้านข้าง รูปแตร มีกลิ่นหอม ก้านดอกยาวได้ถึง 1 ซม. มีใบประดับย่อยคล้ายเกล็ด 5–9 อัน หลอดกลีบเลี้ยงยาว 1–2 ซม. มี 5 กลีบ รูปสามเหลี่ยม ยาว 1–4 มม. ติดทน ดอกรูปลำโพงแคบ ยาวได้ถึง 24 ซม. กลีบรูปไข่แกมรูปขอบขนาน 5 กลีบ ยาว 1–4 ซม. สีม่วงอมแดง มีปื้นสีเขียวด้านนอก ด้านในสีขาวมีจุดมีม่วงกระจาย เกสรเพศผู้ 5 อัย ติดบนปากหลอดกลีบดอก ไม่ยื่นพ้นปากหลอดหรือปลายอับเรณูยื่นเล็กน้อย รังไข่ใต้วงกลีบ มี 2 ช่อง ก้านเกสรเพศเมียยาว 12–20 ซม. ยอดเกสรจัก 2 พู ยาวได้ถึง 3 ซม. ยื่นพ้นปากหลอดกลีบดอกเล็กน้อย ผลสดมีหลายเมล็ด รูปรีเกือบกลม ยาว 3.5–7 ซม. สีเขียวเข้มอมดำ มี 10 สัน เมล็ดสีน้ำตาลแดง แบน เว้า เส้นผ่านศูนย์กลาง 6–8 มม.

 

การกระจายพันธุ์  มีถิ่นกำเนิดที่แอฟริกาแถบประเทศแกมเบีย ซูดาน เคนย่า แทนซาเนีย และแองโกล่า เป็นไม้ประดับในเขตร้อน ผลและเมล็ดให้สีใช้แต้มตามร่างกาย หรือเป็นสีย้อม ผลรับประทานได้

หมายเหตุ: แก้ไขข้อมูล 18 มกราคม 2560

ภาพ  ราชันย์ ภู่มา (กรุงเทพฯ cultivated)

เอกสารอ้างอิง
Jansen, P.C.M. (2005). Rothmannia longiflora Salisb. In PROTA 3: Dyes and tannins/Colorants et tanins. PROTA, Wageningen, Netherlands.