Plant of the month October,2013
English (ไทย)

 

 

เข็มทอง  
Ixora javanica (Blume) DC., Prodr. [A. P. de Candolle] 4: 487. 1830.
วงศ์ Rubiaceae

ไม้พุ่ม สูง 1–3 ม. หรือไม้ต้นขนาดเล็ก หูใบยาว 4–6 มม. ปลายเรียวแหลมเป็นติ่ง ยาว 2–3 มม. ใบเรียงตรงข้ามสลับตั้งฉาก รูปรี รูปขอบขนาน หรือแกมรูปไข่กลับ ยาว 7–18 ซม. ปลายแหลมหรือแหลมยาว โคนแหลมหรือมน แผ่นใบค่อนข้างหนา เส้นแขนงใบข้างละ 7–10 เส้น ก้านใบยาว 0.3–1 ซม. ช่อดอกคล้ายช่อเชิงลั่น ออกตามปลายกิ่ง ก้านช่อยาว 1–4.5 ซม. ดอกสีส้มอมแดงหรืออมเหลือง รูปดอกเข็ม ก้านดอกสั้น กลีบเลี้ยงรูปถ้วย ยาว 0.7–1 มม. ปลายแยก 4 กลีบรูปสามเหลี่ยมตื้น ๆ ติดทน หลอดกลีบดอกยาว 2–3.5 ซม. กลีบดอก 4 กลีบ แผ่นกลีบรูปไข่ ยาว 6–9 มม. เกสรเพศผู้ 4 อัน ติดที่ปากหลอดกลีบดอก อับเรณูยาวเท่า ๆ ก้านชูอับเรณู ยาว 2–2.5 มม. ยื่นพ้นปากหลอดกลีบดอก บานออก รังไข่ใต้วงกลีบ มี 2 ช่อง แต่ละช่องมีออวุล 1 เม็ด ก้านเกสรเพศเมียยื่นพ้นปากหลอดกลีบดอก 3–4 มม. ยอดเกสรเพศเมียแยก 2 แฉก บานออก ยาว 1–1.5 มม. ผลสด จัก 2 พู รูปรีเกือบกลม ยาว 5–8 มม. มี 1–2 ไพรีน

 

 

การกระจายพันธุ์  พม่า คาบสมุทรมลายู สุมาตรา ชวา บอร์เนียว ในไทยพบมากทางภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ภาคตะวันออกเฉียงใต้ และภาคใต้ ขึ้นใต้ร่มเงาในป่าดิบแล้งที่ค่อนข้างโปร่งเป็นหินทราย และป่าดิบชื้น ความสูงจนถึงประมาณ 1000 เมตร

หมายเหตุ: แก้ไขข้อมูล 18 มกราคม 2560

ภาพ  ปรีชา การะเกตุ (น้ำสงคราม นครพนม)

เอกสารอ้างอิง
Chamchumroon, V. 2006. A checklist of the genus Ixora L. (Rubiaceae) in Thailand. Thai Forest Bulletin (Botany) 24: 4–24.