Plant of the month January,2013
English (ไทย)

 

 

กระโดนใต้  
Planchonia valida (Blume) Blume, Fl. Serres Jard. Eur. 7: 24 1851.
วงศ์ Lecythidaceae

ไม้ต้น สูงได้ถึง 35 ม. โคนต้นมีพูพอน กิ่งมักเป็นเหลี่ยม หูใบรูปลิ่มแคบ ยาวประมาณ 4 มม. ร่วงเร็ว ใบเรียงเวียน รูปรีหรือรูปไข่กลับ ยาว 10–20 ซม. ใบที่ปลายกิ่งใกล้ช่อดอกมีขนาดเล็กกว่า ปลายแหลมยาว โคนเรียวสอบเป็นครีบจรดก้านใบ ก้านใบยาว 1–3 ซม. แผ่นใบค่อนข้างบาง ขอบใบจักฟันเลื่อยไม่เป็นระเบียบ เส้นแขนงใบข้างละ 10–15 เส้น เส้นใบย่อยแบบร่างแหกึ่งขั้นบันได เห็นชัดเจนทั้งสองด้าน ช่อดอกแบบช่อกระจะตั้งขึ้น ยาว 6–13 ซม. ดอกเรียงหนาแน่น ก้านดอกหนา ยาว 0.2–1 ซม. ใบประดับคล้ายใบ ใบประดับย่อยรูปขอบขนาน ยาว 0.7–1.5 ซม. ฐานดอกรูปถ้วยเป็นสันเมื่อแห้ง ยาว 5–7 มม. กลีบเลี้ยง 4 กลีบ รูปสามเหลี่ยมแกมรูปไข่ ปลายมน ยาว 0.5–1 ซม. ติดทน กลีบดอก 4 กลีบ บาง สีเขียวอ่อน ๆ รูปขอบขนานแกมรูปไข่กลับ ยาว 1.5–3.5 ซม. ปลายมน ม้วนงอ ก้านชูอับเรณูยาว 2.5–4.5 ซม. ช่วงโคนสีแดงอมชมพู ช่วงปลายสีขาว โคนเชื่อมติดกัน จานฐานดอกรูปวงแหวน สูงประมาณ 1 มม. รังไข่ใต้วงกลีบ มี 3–4 ช่อง ขนาดประมาณ 4 x 5 มม. ผลคล้ายผลสดมีหลายเมล็ด รูปไข่หรือรูปรี ยาว 3–4 ซม. เส้นผ่านศูนย์กลาง 1.5–2.5 ซม. เมล็ดรูปไข่ เป็นเหลี่ยม

 

การกระจายพันธุ์  พบที่หมู่เกาะนิโคบาร์ของอินเดีย ภูมิภาคมาเลเซีย นิวกินี และภาคใต้ตอนล่างของไทยที่เบตง จังหวัดยะลา ขึ้นตามชายป่าดิบชื้นที่ลาดชันใกล้ลำธาร ความสูงประมาณ 300 เมตร

หมายเหตุ: แก้ไขข้อมูล 18 มกราคม 2560

ภาพ  ราชันย์ ภู่มา (เบตง ยะลา)

เอกสารอ้างอิง
Pinard, M.A. 2002. Lecythidaceae. In Tree Flora of sabah and Sarawak Vol. 4: 124–128.
Prance, G.T. 2012. Lecythidaceae. In Flora of Peninsular Malaysia, Malayan Forest Records No. 49: 213–217.