Plant of the month August,2012
English (ไทย)

 

 

ย่านขลง  
Coptosapelta flavescens Korth., Nederl. Kruidk. Arch. 2: 113. 1851.
วงศ์ Rubiaceae

ไม้เถาเนื้อแข็ง ยาวได้ถึง 20 ม. หูใบรูปสามเหลี่ยมแคบ ๆ ใบเรียงตรงข้าม รูปรี ยาว 7.5–12.5 ซม. ปลายแหลมยาว โคนรูปลิ่มถึงกลม เบี้ยวเล็กน้อย แผ่นใบค่อนข้างบาง ก้านใบยาว 0.5–2 ซม. ช่อดอกแบบช่อกระจุกแยกแขนง ออกตามปลายกิ่งหรือตามซอกใบใกล้ปลายกิ่ง มีขนสั้นนุ่ม ดอกจำนวนมาก กลีบดอกสีขาว เปลี่ยนเป็นสีครีมหรือเหลืองอ่อน ๆ อมส้ม ก่อนร่วง กลีบเลี้ยง 5 กลีบ รูปสามเหลี่ยม ยาวประมาณ 1 มม. ติดทน มักมีขนสั้นนุ่ม กลีบดอกรูปปากแตร หลอดกลีบดอกเรียว สั้นกว่ากลีบดอก กลีบดอก 5 กลีบ รูปใบหอกหรือรูปแถบ บิดเวียน บานออก ยาว 0.7–1 ซม. เกสรเพศเมีย 5 อัน ติดบนปากหลอดกลีบดอก ก้านชูอับเรณูสั้น อับเรณูติดที่ฐาน รูปเส้นด้าย ยาวเท่า ๆ กลีบดอก มีขนยาวคล้ายไหม โคนแยกเป็น 2 แฉก รังไข่ยาวประมาณ 2.5 มม. มี 2 ช่อง ออวุลจำนวนมาก ก้านเกสรเพศเมียสั้น ยอดเกสรรูปกระบอง ยื่นเลยพ้นปากหลอดกลีบดอก 7–9 มม. ผลแห้งแตก เส้นผ่านศูนย์กลาง 6–8 มม. มี 2 พู เกลี้ยง เมล็ดกลม แบน เส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 3 มม. รวมปีก

 

การกระจายพันธุ์  พบที่พม่าตอนล่าง ลาว เวียดนาม และภูมิภาคมาเลเซียรวมทั้งฟิลิปปินส์ ในไทยพบแทบทุกภาค ยกเว้นภาคเหนือ ขึ้นตามชายป่าดิบแล้งและป่าดิบชื้น หรือป่าพรุ ความสูงระดับต่ำ ๆ จนถึงประมาณ 900 เมตร

หมายเหตุ: แก้ไขข้อมูล 17 มกราคม 2560

ภาพ  ปรีชา การะเกตุ (บึงโขงโหลง หนองคาย)

เอกสารอ้างอิง
Puff, C. (2007 onwards). Flora of Thailand: Rubiaceae. Available at http://homepage.univie.ac.at/christian.puff/FTH-RUB/FTH-RUB_HOME.htm