Plant of the month February,2012
English (ไทย)

 

 

ขาวปั้น  
Pterocephalodes siamensis (Craib) V.Mayer & Ehrend., Bot. J. Linn. Soc. 132(1): 69. 2000.
วงศ์ Dipsacaceae

ไม้ล้มลุกอายุหลายปี สูงได้ถึง 50 ซม. ลำต้นอวบหนา ใบติดรอบโคนต้นแบบกุหลาบซ้อน รูปขอบขนานหรือรูปใบหอก หรือแกมรูปไข่กลับ ยาว 3–13 ซม. ปลายมน โคนเรียวสอบคล้ายปีกเป็นก้านใบ ขอบใบจักตื้น ๆ 3–5 แฉก ขอบจักซี่ฟันไม่เป็นระเบียบห่าง ๆ แผ่นใบเกลี้ยงหรือมีขนประปราย เส้นแขนงใบข้างละ 6–8 เส้น ช่อดอกแบบช่อกระจุกแน่น เส้นผ่านศูนย์กลาง 3–4 ซม. ก้านช่อยาว 5–20 ซม. มีขนสั้นนุ่ม วงใบประดับ 2–3 วง รูปขอบขนานหรือรูปใบหอก ยาว 1–2 ซม. ใบประดับรูปแถบ ยาวประมาณ 1 ซม. กลีบเลี้ยงเป็นขนแข็งมีประมาณ 15 อัน ยาวประมาณ 7.5 มม. มีขนรูปตะขอ กลีบดอกเชื่อมติดกันเป็นหลอด ยาว 1–1.2 ซม. ปลายแยกเป็น 4 กลีบ รูปรี กลีบบน 1 กลีบ กลีบล่าง 3 กลีบ ยาวประมาณ 3.5 มม. มีขนด้านนอก เกสรเพศผู้ 4 อัน ยื่นเลยปากหลอดกลีบดอก อับเรณูยาวประมาณ 3 มม. รังไข่ใต้วงกลีบ ก้านเกสรเพศเมียเรียวยาว ยอดเกสรเป็นตุ่ม ผลแห้งเมล็ดล่อน ติดแน่นกับวงใบประดับ มีเมล็ดเดียว

 

 

การกระจายพันธุ์  พืชถิ่นเดียวของไทย พบทางภาคเหนือที่ดอยหัวหมด จังหวัดตาก และดอยเชียงดาว จังหวัดเชียงใหม่ ขึ้นตามเขาหินปูนที่เปิดโล่ง ความสูง 900–2200 เมตร

หมายเหตุ: แก้ไขข้อมูล 17 มกราคม 2560

ภาพ  ปรีชา การะเกตุ (ดอยหัวหมด ตาก)

เอกสารอ้างอิง
Craib, W.G. 1933. Contributions to the Flora of Siam. Additamentum 38 (Scabiosa siamensis). Bulletin of Miscellaneous Information, Royal Gardens, Kew 1933: 33.