Plant of the month August,2011
English (ไทย)

 

 

ขางนาง  
Tristaniopsis merguensis (Griff.) Peter G.Wilson & J.T.Waterh., Austral. J. Bot. 30(4): 439. 1982.
วงศ์ Myrtaceae

ไม้พุ่มหรือไม้ต้น สูงได้ถึง 12 ม. หรือกว่า 30 ม. ในต่างประเทศ เปลือกลอกเป็นแผ่น เนื้อไม้แข็ง ใบเรียงเวียน รูปไข่หรือรูปไข่กลับ ยาว 3–10 ซม. ปลายมนหรือแหลม โคนรูปลิ่ม แผ่นใบหนา เส้นกลางใบบุ๋มด้านบน เส้นแขนงใบข้างละ 17–34 เส้น มีเส้นแขนงใบย่อยแซม เส้นขอบในห่างจากขอบใบ 0.5–1 มม. แผ่นใบเกลี้ยง ก้านใบยาว 2–3 มม. ช่อดอกแบบช่อกระจุกแยกแขนง ออกตามซอกใบ ยาวได้ถึง 10 ซม. แต่ละช่อกระจุกมีดอกเดียวหรือหลายดอก ก้านดอกสั้น ฐานดอกรูปกรวย กลีบเลี้ยง 5 กลีบ กลม ขนาดประมาณ 1 มม. ก้านดอกเทียมยาวประมาณ 1 มม. ดอกสีขาวหรือครีมอมเหลือง กลีบกลม ขนาดประมาณ 2 มม. เกสรเพศผู้เชื่อมติดกันเป็นมัด ๆ 5 มัด มัดละ 5–15 อัน ติดตรงข้ามกลีบดอก ก้านชูอับเรณูยาว 1–2.5 มม. มีขนที่โคน รังไข่กึ่งใต้วงกลีบ ก้านเกสรเพศเมียยาวประมาณ 2 มม. ผลแห้งแตก ยาว 1–1.2 ซม. แตกเป็น 3 ซีก เมล็ดยาว 8–9 มม. ปีกยับย่นขนาดเล็ก

 

การกระจายพันธุ์  พบที่อินเดีย (หมู่เกาะอันดามัน) พม่า กัมพูชา เวียดนาม คาบสมุทรมลายู บอร์เนียว และทางภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ภาคตะวันออก และภาคใต้ของไทย มักพบตามริมลำธาร ยอดเขา หรือในป่าพรุ ความสูงจนถึงประมาณ 1500 เมตร

หมายเหตุ: แก้ไขข้อมูล 27 ธันวาคม 2559

ภาพ  ราชันย์ ภู่มา (ภาพดอก: เขา 1490 ยะลา); สุคนธ์ทิพย์ ศิริมงคล (ภาพผล: ภูวัว บึงกาฬ)

เอกสารอ้างอิง
Parnell, J. and P. Chantaranothai. 2002. Myrtaceae in Flora of Thailand Vol. 7 part 4: 913–914
Ashton, P.S. 2005. New Tristaniopsis Peter G. Wilsobn & J.T. Eaterh. (Myrtaceae) from Borneo. Gardens' Bulletin Singapore 57: 271–273.