Plant of the month October,2010
English (ไทย)

 

 

พระจันทร์ครึ่งซีก  
Lobelia chinensis Lour., Fl. Cochinch. 2: 514. 1790.
วงศ์ Campanulaceae

ไม้ล้มลุก ลำต้นเกลี้ยง ทอดเลื้อย สูงได้ถึง 15 ซม. มีรากตามข้อ ใบเรียงเวียน รูปรี รูปขอบขนาน หรือรูปใบหอก ยาว 0.8–2.5 ซม. ปลายแหลม โคนกลมหรือมน ขอบเรียบหรือจักซี่ฟันตื้น ๆ ด้านบน แผ่นใบเกลี้ยง ไร้ก้านหรือมีก้านสั้นมาก ดอกออกเดี่ยว ๆ ตามซอกใบ ก้านดอกยาว 1.2–3.5 ซม. ใบประดับขนาดเล็กที่โคน 1–2 ใบ หลอดกลีบเลี้ยงรูปกรวย เรียวยาวจรดก้านดอก ยาว 3–5 มม. กลีบเลี้ยงรูปใบหอก ปลายแหลมยาว ยาวเท่า ๆ หลอดกลีบ ขอบเรียบหรือจัก 1 คู่ ตื้น ๆ ดอกสีขาวอมชมพู ขอบกลีบดอกมีสีเข้มกว่า โคนสีเขียวทั้งด้านนอกและด้านใน ยาว 1–1.5 ซม. แยกจรดโคนด้านหลัง มีขนยาวที่โคนหลอดกลีบด้านใน ด้านนอกมีขนสั้นละเอียดกระจาย ปลายกลีบแผ่ออกคล้ายพัด กลีบรูปใบหอก ยาว 6–10 มม. 2 กลีบข้างยาวกว่า 3 กลีบกลางเล็กน้อย เกสรเพศผู้สีคล้ายกลีบดอก ยื่นพ้นปากหลอดกลีบดอก ยาวประมาณ 8 มม. ก้านชูอับเรณูเชื่อมติดกันเกินกึ่งหนึ่ง เส้าเกสรเกลี้ยง ก้านชูอับเรณูที่แยกกันมีขนยาว อับเรณูยาวประมาณ 2 มม. มีขนยาวกระจาย รังไข่กึ่งใต้วงกลีบ มี 2 ช่อง มีขนยาว ยอดเกสรจัก 2 พู ไม่ชัดเจน มีขนยาว ออวุลจำนวนมาก ผลแห้งแตกเป็น 2 ซีกที่ปลาย รูปกรวย ยาวประมาณ 6 มม. เมล็ดจำนวนมาก ขนาดเล็ก รูปรี แบน ๆ

 

การกระจายพันธุ์  พบที่อินเดีย ศรีลังกา พม่า จีน ภูมิภาคอินโดจีน คาบสมุทรมลายู ไต้หวัน เกาหลี ญี่ปุ่น ในไทยพบกระจายห่าง ๆ ทางภาคเหนือ ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ และภาคตะวันออกเฉียงใต้ ขึ้นตามที่โล่งที่ชื้นแฉะ ความสูงประมาณ 100–300 เมตร

หมายเหตุ: แก้ไขข้อมูล 27 ธันวาคม 2559

ภาพ  ราชันย์ ภู่มา (กรุงเทพฯ cultivated)

เอกสารอ้างอิง
Deyuan, Hong, Ge Song and T.G. Lammers. (draft). Campanulaceae. In Flora of China Vol. 9 available at http://flora.huh.harvard.edu/china/mss/volume19/Campanulaceae-K_coauthoring.htm