Plant of the month June,2005
English (ไทย)

 

 

ขยัน  
Bauhinia strychnifolia Craib, Kew Bull. 1924, 95. 1924.
วงศ์ Leguminosae - Caesalpinioideae

ไม้เลื้อยมีมือเกาะ เถายาวได้ถึง 5 ม. ใบเดี่ยว เรียบ รูปขอบขนานแกมรูปไข่ ขนาด 4–15 x 2–8 ซม. แผ่นใบเกลี้ยง ปลายเรียวแหลม โคนกลมหรือรูปหัวใจ เส้นใบ 3–5 เส้น ปลายเส้นใบโค้งจดกัน ก้านใบยาว 2–3.5 ซม. ช่อดอกแบบช่อกระจะ ออกที่ปลายกิ่ง ยาว 15–100 ซม. ช่อสีแดง ดอกหนาแน่น ใบประดับรูปลิ่ม ติดทน ยาวประมาณ 1 ซม. กลีบเลี้ยงรูปถ้วย ยาว 0.5–1 ซม. มี 5 กลีบ มีขนสั้นนุ่ม สีชมพูอ่อนหรือสีแดง กลีบดอก 5 กลีบ รูปไข่กลับ ยาว 1.2–1.5 ซม. มีขนสั้นนุ่ม สีแดงหรือแดงเข้ม เกสรเพศผู้ 3 อัน ก้านชูอับเรณูสีแดง ยาวเลยหลอดกลีบดอก เกสรเพศผู้เป็นหมันมี 7 อัน ยาวไม่เท่ากัน รังไข่ยาวประมาณ 0.7 ซม. ก้านสั้น มีขนสั้นปกคลุม ก้านเกสรยาวประมาณ 0.7 ซม. ยอดเกสรเพศเมียไม่ชัดเจน ฝักรูปใบหอก แตกอ้า ยาว 15–16 ซม. มี 8–9 เมล็ด รูปขอบขนาน ยาวได้ถึง 1.7 ซม.

 

 

การกระจายพันธุ์  พืชถิ่นเดียวของไทย พบทางภาคเหนือที่เชียงใหม่ ลำปาง ตาก สุโขทัย และกำแพงเพชร และกระจายห่าง ๆ ทางภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ขึ้นตามป่าเบญจพรรณและพื้นที่เพาะปลูกที่แห้งแล้ง

หมายเหตุ: แก้ไขข้อมูล 7 ธันวาคม 2559

ภาพ  ราชันย์ ภู่มา (เมือง กำแพงเพชร)

เอกสารอ้างอิง
Larsen, K. and S.S. Larsen. 1984. Leguminosae-Caesalpinioideae. In T. Smitinad & K. Larsen (eds.) Flora of Thailand Vol. 4: 24.