| กฤษณาน้อย | Gyrinops vidalii P.H.HÔ, Bull. Mus. Nation. Hist. Nat., B, Adansonia, Ser. 4, 8(3): 242. 1986; in Fl. C.L.V. 26: 54., t. 8. 1992. | วงศ์ Thymelaeceae | |
ไม้ต้น สูง 10–15 เมตร เปลือกเรียบ สีดำ เปลือกด้านในปกคลุมด้วยเส้นไยสีเงิน ไม่มีหูใบ ใบเรียงเวียน รูปขอบขนานหรือรูปใบหอก แผ่นใบบาง เป็นมันวาว ขนาด 4–7.5 x 1.5–3.5 ซม. ขอบเรียบ ม้วนลง ปลายยาวคล้ายหาง ยาว 1–2 ซม. โคนรูปลิ่ม เส้นแขนงใบจำนวนมาก เรียงเกือบขนานจรดกันเป็นเส้นขอบใน เส้นกลางใบบุ๋มด้านบน ก้านใบยาวประมาณ 0.5 ซม. ช่อดอกเป็นกระจุกมี 2–3 ดอก ออกตามปลายกิ่งหรือตามซอกใบ มีขนสั้นหนานุ่ม ก้านดอกยาวประมาณ 0.5 ซม. กลีบเลี้ยงรูปหลอด ยาวประมาณ 1 ซม. สีครีม มีขนสั้นนุ่มประปราย มี 5 แฉก ติดทน ยาว 1.5–2 มม. กลีบดอกคล้ายเกล็ด ติดบนหลอดกลีบเลี้ยงระหว่างกลีบ ขนาดประมาณ 0.5 มม. มีขนสั้นหนาหนาแน่น เกสรเพศผู้ 5 อัน ติดบนหลอดตรงข้ามกลีบเลี้ยง อับเรณูไร้ก้าน รูปหอก ยาวประมาณ 1.5 มม. รังไข่ติดเหนือวงกลีบ มี 2 ช่อง แต่ละช่องมีออวุล 1 เม็ด ก้านเกสรเพศเมีย 1 อัน ยอดเกสรกลม ผลแห้งแตก ยาวประมาณ 3 ซม. ก้านผลยาวประมาณ 2 ซม. | | | |
การกระจายพันธุ์ พบที่ลาว (เวียงจันทน์) และภูวัว จังหวัดบึงกาฬ ขึ้นในป่าดิบแล้งที่ลุ่ม ความสูง 200–300 เมตร ปะปนในสังคมพืชที่มีไม้วงศ์ยาง (Dipterocarpaceae) เป็นไม้เด่น เช่น เกล็ดเข้ (Parashorea densiflora ssp. kerrii) ยางแดง (Dipterocarpus turbinatus) ตะเคียนเต็ง (Shorea thorelii) และ พันจำ (Vatica odorata) จำนวนประชากรน้อยมาก ซึ่งเข้าใจว่ามีการลักลอบตัดเพื่อเอาแก่นที่มีลักษณะและคุณสมบัติคล้ายไม้ในสกุล Aquilaria การศึกษาด้านความสัมพันธ์และวิวัฒนาการ พืชสองสกุลมีลักษณะใกล้เคียงกันมากและมีผู้เสนอให้ยุบรวมกัน
หมายเหตุ แก้ไขข้อมูล 15 พฤศจิกายน 2559 | |
ภาพ ราชันย์ ภู่มา (ภูวัว บึงกาฬ) | |
เอกสารอ้างอิง
| Ding Hou, 1960. Thymelaeaceae. In: Van Steenis, C.G.G.J. (ed.), Flora Malesiana Series I, Volume 6.Wolter-Noordhoff Publishing, Groningen, The Netherlands, pp.1–15. | | Eurlings, C.M.M. and B. Gravendeel. 2002. Identification of Gaharu (Aquilaria and Gyrinops) dry wood samples using trnL-trnF polymorphisms. Available at http://www.nationaalherbarium.nl/symposium2002/Abstracts.htm | | HÔ, P.H. 1992. Thymelaeceae. Flore du Cambodge du Laos et du Viêtnam 26: 38–81. | | Zich, F. and J. Compton. 2001. Agarwood (Gaharu) harvest and trade in Papua New Guinea: A preliminary assessment. TRAFFIC Oceania for the Eleventh Meeting of the CITES Plants Committee, with reference to CITES Decisions 11.112 and 11.113 regarding Aquilaria spp. |
|