| พลับพลึงธาร | Crinum thaianum J.Schulze, Pl. Life 27: 127. 1971; et in 28: 33. 1972. | วงศ์ Amaryllidaceae | |
ไม้ล้มลุกน้ำ มีหัวใต้ดิน เส้นผ่านศูนย์กลางโตได้ถึง 7 ซม. รากลึก ใบออกเป็นวงรอบ แทงขึ้นเหนือผิวน้ำ รูปแถบยาว มีประมาณ 20 หรือมากกว่า สีเขียวอ่อน เนื้อใบเหนียวและนุ่ม ขนาด 1.5–2.5 x 200–300 ซม. มีเส้นใบตามยาวจำนวนมาก ขอบใบจักซีฟันเล็กน้อย ช่อดอกแบบซี่ร่ม มีกาบหุ้มช่อดอกสีแดง ก้านช่ออวบหนา 0.5–0.8 ซม. ยาวได้ถึง 80 ซม. สีเขียวแกมม่วง ดอกย่อยมี 5–8 ดอก บานทีละ 1–3 ดอก ดอกสีขาว หลอดกลีบรวมสีขาวเขียว ยาว 12–14 ซม. ปลายแยก 6 แฉก รูปแถบถึงรูปใบหอก ขนาด 0.8–1 x 8–10 ซม. ก้านชูอับเรณู 6 อัน เรียวยาวและแผ่กว้าง สีขาวหรือแดง ยาว 6–8 ซม. อับเรณูติดที่ฐาน สีเหลืองอ่อน ยาว 1.2–1.5 ซม. ก้านเกสรเพสเมียสั้นกว่าก้านชูอับเรณู ผลแบบมีเนื้อหลายเมล็ด เมล็ดเบี้ยวเป็นเหลี่ยม ยาวประมาณ 2.5 ซม. | | | |
การกระจายพันธุ์ พืชถิ่นเดียวของไทย พบเฉาพะทางภาคใต้ตอนบนที่พังงา (คลองตำหนัง, คลองนางยวน บ้านน้ำพรุ บ้านตำหนัก บ้านห้วยซับ อ. คุระบุรี) และระนอง (บ้านนาคา) ขึ้นหนาแน่นในลำธารน้ำใส มีน้ำไหลและเปิดโล่ง ความลึกไม่เกิน 2 เมตร
หมายเหตุ Schulze (1972) กล่าวว่าพลับพลึงธารเป็น 1 ใน 4 ชนิดของสกุล Crinum ที่ 2 ชนิด (C. aquaticum และ C. natans) พบในแอฟริกาเขตร้อน และ 1 ชนิด (C. purpurascens) พบในบราซิลและเทือกเขาอินดีสตะวันออก พลับพลึงธารเป็นพืชที่ถูกส่งออกจำนวนมากและสามารถขึ้นได้ดีในเขตร้อน อย่างไรก็ตาม เขตการกระจายพันธุ์และสภาพแวดล้อมที่จำกัด จึงควรมีมาตรการสงวนและอนุรักษ์พื้นที่อาศัยตามธรรมชาติ (แก้ไขข้อมูล 15 พฤศจิกายน 2559) | |
ภาพ ดอก: อรทัย เกิดแก้ว; ผลและต้นอ่อน: นันท์นภัส ภัทรหิรัญไตรสิน (คุระบุรี พังงา) | |
เอกสารอ้างอิง
| Schulze, J. 1972. Crinum thaianum J. Schulze, a new aquatic species from Southeast Asia in Traub, H.P. and H. N. Moldenke (eds.), Plant Life. The American Plant Life Society. Vol. 27: 33–42. |
|