| ไม้ล้มลุก มีหัวหรือเหง้าคล้ายไหล รากฝอยจำนวนมาก ใบเรียงซ้อนในระนาบเดียว มีกาบ ช่อดอกแบบช่อกระจุกแน่นบนก้านช่อโดด ใบประดับเรียงซ้อนเหลื่อม ติดทน ใบประดับที่มีดอกปลายมักเป็นแอ่ง (stomatal field) แต่ละใบประดับมีดอกเดียว กลีบเลี้ยง 3 กลีบ กลีบคู่ข้างมีสันกลาง ติดทน กลีบกลางคล้ายหมวก บาง หุ้มดอกในตาดอก ร่วงเร็ว กลีบดอก 3 กลีบ สีเหลือง มีก้าน เกสรเพศผู้ 3 อัน ติดบนกลีบดอก ก้านชูอับเรณูแบน ๆ อับเรณูติดที่โคน ปลายแยก 2 แฉก โคนรูปเงี่ยงลูกศร เกสรเพศผู้ที่เป็นหมัน 3 อัน หรือไม่มี มีรยางค์แยก 2 แฉก มีขนยาว รังไข่เหนือวงกลีบ มีช่องเดียว ไร้ก้าน ก้านเกสรเพศเมียรูปเส้นด้าย แยกเป็น 3 แฉก ยอดเกสรรูปคล้ายเกือกม้า ผลแห้งแตก เมล็ดจำนวนมาก
สกุล Xyris เป็นพืชใบเลี้ยงเดี่ยว มีประมาณ 280 ชนิด พบในเขตร้อนและเขตอบอุ่น ในไทยมี 17 ชนิด ชื่อสกุลมาจากภาษากรีก “xyron” ใบมีด ตามลักษณะใบ
| | | | | | |
|
เอกสารอ้างอิง | Hansen, B. (1987). Xyridaceae. In Flora of Thailand Vol. 5(1): 130–138. |
| Phonsena, P., P. Chantaranothai and A. Meesawat. (2013). Revision of Xyris L. (Xyridaceae) in Thailand. Thai Forest Bulletin (Botany) 41: 102–139. |
| Wu, G. and R. Kral. (2000). Xyridaceae. In Flora of China Vol. 24: 7. |