ไม้ต้น สูงได้ถึง 10 ม. ใบเรียงเวียน รูปรี รูปไข่ หรือแกมรูปขอบขนาน ยาว 10–35 ซม. แผ่นใบเกลี้ยงหรือมีขนรูปดาวกระจายด้านล่าง ก้านใบยาว 1–2 ซม. ปลายก้านป่อง ดอกออกเป็นกระจุกตามกิ่งและลำต้น กระจุกละ 3–5 ดอก สีครีมหรืออมชมพู ดอกเส้นผ่านศูนย์กลาง 1–2 ซม. กลีบเลี้ยง 5 กลีบ พับงอกลับ กลีบดอก 5 กลีบ บาง ติดระหว่างกลีบเลี้ยง สั้นกว่ากลีบเลี้ยงเล็กน้อย เกสรเพศผู้ 10 อัน โคนเชื่อมติดกัน ยอดเกสรเพศเมียแยกเป็น 5 แฉก ผลรูปรีหรือรูปขอบขนาน ยาว 12–30 ซม. ผิวเรียบหรือเป็นร่องตื้น ๆ 10 ร่อง เปลือกในแข็ง เนื้อเป็นปุยมีกลิ่นหอม เมล็ดจำนวนมากเรียง 5 แถว มีเยื่อหุ้มบาง ๆ

มีถิ่นกำเนิดในอเมริกาใต้และเม็กซิโก สารจากเมล็ดมีรสขม ใช้ผลิตช็อกโกแลต มีสารโพลีฟีนอลที่ช่วยลดอนุมูลอิสระของไลโปโปรตีนความแน่นต่ำช่วยป้องกันโรคหัวใจ ไขมันจากเมล็ด (Cocoa Butter) ใช้ทำสบู่ และเครื่องสำอาง และยังมีสาร theobromine มีฤทธิ์ขับปัสสาวะ ขยายหลอดเลือด และคลายกล้ามเนื้อ

สกุล Theobroma L. มีประมาณ 20 ชนิด พบเฉพาะในอเมริกากลางและอเมริกาใต้ ชื่อสกุลมาจากภาษากรีก “theos” พระเจ้า และ “broma” อาหาร หมายถึงอาหารของพระเจ้า ส่วนคำระบุชนิด “cacao” มาจากภาษา Nahuatl (Aztec) “xocol” หมายถึงขม