สารานุกรมพืชในประเทศไทย (ฉบับย่อ)
(Concise Encyclopedia of Plants in Thailand)


หมวดตัวอักษร 


Index to botanical names


ค้นหาคำศัพท์
ค้นหาคำศัพท์   



กะเพราตะนาวศรี
วันที่ 30 พฤษภาคม 2559

Teucrium scabrum Suddee & A.J.Paton

Lamiaceae

ไม้ล้มลุก สูง 15–60 ซม. มีขนต่อมประปรายทั่วไป ใบบางครั้งเรียงรอบข้อ 3 ใบ รูปรีหรือรูปไข่ ยาว 2–6 ซม. ก้านใบยาวได้ถึง 1.5 ซม. ช่อดอกยาว 5–30 ซม. ดอกติดเป็นกระจุกละ 2 ดอก เป็นชั้นห่าง ๆ บนแกนช่อ ใบประดับรูปไข่ ยาวประมาณ 1.2 ซม. ก้านดอกยาว 3–5 มม. กลีบเลี้ยงยาว 4–5 มม. เส้นกลีบ 10 เส้น กลีบบนรูปไข่ กลีบล่าง 4 กลีบ ยาวกว่ากลีบบนเล็กน้อย ดอกสีม่วงอ่อน กลีบรูปปากเปิด ยาว 0.8–1.2 ซม. กลีบบนขอบขนานกว้าง ปลายจรดกัน กลีบปากล่างกลีบข้างรูปสามเหลี่ยมขนาดเล็ก กลีบกลางรูปไข่กลับ ยื่นแผ่ออก เกสรเพศผู้ยื่นเลยพ้นกลีบดอก รังไข่จักเป็นพูตื้น ก้านเกสรเพศเมียยาวเท่า ๆ เกสรเพศผู้ ผลแห้งเมล็ดล่อน รูปไข่ เส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 1 มม. มีต่อมประปราย

พืชถิ่นเดียวของไทย พบทางภาคเหนือที่ตาก และภาคตะวันตกเฉียงใต้ที่กาญจนบุรี ขึ้นบนเขาหินปูนที่เปิดโล่ง ความสูง 500–1000 เมตร

สกุล Teucrium L. อยู่ภายใต้วงศ์ย่อย Ajugoideae มีประมาณ 250 ชนิด ส่วนใหญ่พบในแถบเมดิเตอร์เรเนียน ในไทยมี 2 ชนิด ชื่อสกุลมาจากภาษากรีก “teukrion” อาจมาจาก Teukros ผู้ตั้งเมือง Salamis ในไซปรัส

กะเพราตะนาวศรี: ดอกเรียงเป็นกระจุกละ 2 ดอก เป็นชั้นห่าง ๆ บนแกนช่อ มีขนต่อมทั่วไป กลีบบนปลายจรดกัน กลีบกลางรูปไข่กลับ ยื่นแผ่ออก (ภาพ: ปรีชา การะเกตุ)

เอกสารอ้างอิง

Suddee, S., A.J. Paton and J. Parnell. (2005). A taxonomic revision of tribe Ocimeae Dumort. (Lamiaceae) in continental South East Asia III. Ociminae. Kew Bulletin 60: 26–27.