ไม้พุ่ม สูงได้ถึง 5 ม. แยกเพศต่างต้น มีหนามยาวประมาณ 1.5 ซม. หูใบยาว 2–5 มม. ติดทน มีขนครุย ใบรูปรีถึงรูปใบหอก ยาว 2–18 ซม. ขอบจักฟันเลื่อยช่วงปลาย เส้นแขนงใบข้างละ 6–12 เส้น ก้านใบยาว 1–6 มม. ช่อดอกเพศผู้แบบช่อเชิงลดสั้น ๆ หรือเป็นกระจุกแน่นตามกิ่งสั้น 1–4 ช่อ ยาว 4–8 มม. ดอกเกือบไร้ก้าน กลีบรวมยาวประมาณ 1.5 มม. เกสรเพศผู้ยาวประมาณ 2 มม. ช่อดอกเพศเมียออกเดี่ยว ๆ หรือเป็นกระจุก มีดอกเดียว กลีบรวมรูปใบหอก ยาว 2–5 มม. ขยายในผลยาวได้ถึง 2 ซม. ยอดเกสรยาว 0.5–3 มม. ผลรูปรี ยาว 0.5–1 ซม.

พบที่อินเดีย ภูฏาน ศรีลังกา จีนตอนใต้ พม่า ภูมิภาคอินโดจีนและมาเลเซีย ฟิลิปปินส์ ในไทยพบทุกภาค ขึ้นตามป่าดิบแล้ง และป่าดิบชื้น ความสูงถึงประมาณ 300 เมตร

ชื่อพ้อง  Trophis taxoides Heyne ex Roth

ชื่ออื่น   กะแตไม้ (ปัตตานี); ข่อยน้ำ (สุโขทัย); ข่อยหนาม (ทั่วไป); ข่อยหยอง (ลำปาง); ขี้แรด, หนามขี้แรด (ภาคใต้); สามพันตา (อุดรธานี)