| ไม้พุ่มหรือไม้ต้น สูงได้ถึง 10 ม. มีขุย เกล็ด และขนสีน้ำตาลแดงตามกิ่งอ่อน ก้านใบ ช่อดอก และใบประดับ ใบรูปรี รูปขอบขนาน หรือแกมรูปไข่กลับ ยาว 15–35 ซม. แผ่นใบด้านล่างมีขนสั้นนุ่มสีน้ำตาล เส้นแขนงใบจำนวนมาก ก้านใบยาว 2–5 ซม. ช่อดอกแบบช่อกระจุกแยกแขนง ออกตามซอกใบ ช่อยาว 15–35 ซม. ใบประดับยาว 3–5 มม. ก้านดอกยาว 1–2.5 ซม. กลีบเลี้ยงรูปไข่กว้าง ยาว 3–5 มม. ดอกสีชมพู ยาว 6–8 มม. หลอดกลีบดอกยาว 3–4 มม. ปลายกลีบพับงอกลับ เกสรเพศผู้จำนวนมาก ก้านชูอับเรณูยาวประมาณ 3 มม. รังไข่เกลี้ยง ก้านเกสรเพศเมียมี 3–5 อัน ติดทน ผลกลม เส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 1.5 ซม.
พบที่อินเดีย เนปาล พม่า จีนตอนใต้ และคาบสมุทรมลายู ในไทยพบกระจายแทบทุกภาค แต่ส่วนมากพบมากทางภาคเหนือ ขึ้นตามชายป่าดิบชื้น และป่าดิบเขา ความสูง 700–2200 เมตร รากมีสรรพคุณแก้ปวดท้อง ขับพิษ
| | | | ชื่ออื่น ช้าส้าน, ส้านแก่น (เชียงใหม่)
| | ช้าส้าน: แผ่นใบด้านล่างมีขนสีน้ำตาล ช่อดอกแบบช่อกระจุกแยกแขนง ออกตามซอกใบ (ภาพ: ราชันย์ ภู่มา, สุคนธ์ทิพย์ ศิริมงคล)
|
|
|
| เอกสารอ้างอิง | Keng, H. (1972). Saurauiaceae. In Flora of Thailand Vol. 2(2): 109–111. |
| Li, J., X. Li and D. Doel Soejarto. (2007). Actinidiaceae. In Flora of China Vol. 12: 356, 358. |
| Rafidah, A.R. (2013). Actinidiaceae. In Flora of Peninsular Malaysia. Vol. 4: 5–24. |
