สารานุกรมพืชในประเทศไทย (ฉบับย่อ)
(Concise Encyclopedia of Plants in Thailand)


หมวดตัวอักษร 


Index to botanical names


ค้นหาคำศัพท์
ค้นหาคำศัพท์   



พวงหูด
วันที่ 28 กุมภาพันธ์ 2560

Pterisanthes cissioides Blume

Vitaceae

ไม้เถาล้มลุก มีมือจับ ใบประกอบมี 3–5 ใบย่อย ก้านใบยาว 3–10 ซม. ใบย่อยรูปขอบขนานหรือแกมรูปไข่กลับ ยาว 10–20 ซม. ปลายแหลมยาว ขอบจักฟันเลื่อยห่าง ๆ ใบย่อยด้านข้างโคนเบี้ยว ก้านใบย่อยใบปลายยาวได้ถึง 3.5 ซม. ใบย่อยด้านข้างยาว 1–1.5 ซม. ช่อดอกแผ่เป็นแผ่นบางคล้ายริบบิ้น มี 4 ด้าน ยาว 10–13 ซม. กว้าง 3–7 ซม. ก้านช่อยาว 20–25 ซม. มีขน ดอกบนแผ่นช่อดอกไร้ก้าน ดอกที่มีก้านดอกยื่นออกมาจากแผ่นช่อดอก ซึ่งอาจมีรังไข่แต่ไม่พบเกสรเพศผู้ ก้านดอกยาว 1.5–2.5 ซม. กลีบเลี้ยงไม่ชัดเจน กลีบดอกขนาดเล็กมาก มี 4–5 กลีบ รูปไข่แกมสามเหลี่ยม เกสรเพศผู้เท่าจำนวนกลีบดอก ติดด้านในกลีบดอก รังไข่ยื่นเลยหลอดกลีบดอกเล็กน้อย ก้านเกสรเพศเมียสั้น ยอดเกสรไม่ชัดเจน ผลสด เส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 8 มม. สุกสีแดงอมชมพู มี 1–2 เมล็ด โค้งงอ ผิวย่น

พบที่คาบสมุทรมลายู บอร์เนียว สุมาตรา ชวา และภาคใต้ของไทยที่พังงา นราธิวาส ขึ้นริมลำธารในป่าดิบชื้น ความสูง 50–100 เมตร

สกุล Pterisanthes Blume อยู่ภายใต้วงศ์ย่อย Viticoideae มีประมาณ 20 ชนิด พบที่พม่าตอนล่าง และภูมิภาคมาเลเซีย ในไทยมีรายงาน 3 ชนิด P. eriopoda (Miq.) Planch. แผ่นใบด้านล่างมีขนคล้ายไหมหนาแน่น ไม่มีดอกที่มีก้านดอก พบที่ระนอง สงขลา และนราธิวาส ส่วน P. polita (Miq.) M.A.Lawson ใบประกอบมีใบเดียว แผ่นช่อดอกแคบ เคยมีรายงานว่าพบทางภาคใต้ตอนล่าง

พวงหูด: ใบประกอบมี 3–5 ใบย่อย ใบย่อยด้านข้างโคนเบี้ยว ช่อดอกแผ่เป็นแผ่นบางคล้ายริบบิ้น ดอกบนแผ่นไร้ก้าน ดอกที่มีก้านดอกยื่นออกมาจากแผ่นช่อดอก ผลสด สุกสีแดงอมชมพู (ภาพ: ราชันย์ ภู่มา)

เอกสารอ้างอิง

Latiff, A. (1982). Studies in Malesian Vitaceae, I-IV. Federation Museums Journal 27: 46–93.

Trias-Blasi, A., K. Chayamarit and A. Teerawatananon. (2014). A taxonomic revision of Pterisanthes (Vitaceae) in Thailand and a new Thai record for Pterisanthes cissioides. Phytotaxa 159(2): 95–104.