ไม้ต้น สูง 8–15 ม. หูใบรูปขอบขนาน ยาว 1–1.5 ซม. มีสันกลาง ใบรูปไข่หรือรูปรี ยาว 5–16 ซม. มีตุ่มใบเป็นขน เส้นแขนงใบเรียงจรดกัน ก้านใบยาว 1–2.5 ซม. ช่อดอกเส้นผ่านศูนย์กลาง 1.5–2 ซม. มีขน ใบประดับย่อยรูปเส้นด้าย ยาว 2–3 มม. หลอดกลีบเลี้ยงยาวประมาณ 1.5 มม. ปลายจักตื้น ๆ หลอดกลีบดอกยาว 3–4 มม. กลีบรูปสามเหลี่ยม ยาว 2.5–3.5 มม. โคนด้านในมีขน ก้านชูอับเรณูสั้น อับเรณูยาวประมาณ 2 มม. รังไข่เกลี้ยง ก้านและยอดเกสรเพศเมียยาว 6–7 มม. ช่อผลเส้นผ่านศูนย์กลาง 1.3–1.8 ซม. ผลย่อยรูปไข่ ยาวประมาณ 5 มม.

พบที่จีนตอนใต้ พม่า ภูมิภาคอินโดจีน คาบสมุทรมลายู ชวา และฟิลิปปินส์ ขึ้นตามป่าเบญจพรรณ ป่าเต็งรัง และทุ่งนา ความสูงถึงประมาณ 400 เมตร

ชื่อพ้อง  Nauclea diversifolia Wall. ex G.Don

ชื่ออื่น   กระท่อมขี้หมู, ตุ้มแซะ, ตุ้มน้อย, ตุ้มน้ำ (ภาคเหนือ); กระทุ่มดง (กาญจนบุรี); กระทุ่มนา, กระทุ่มน้ำ (ภาคกลาง); กาตูม (เขมร-ปราจีนบุรี); ตำ (ส่วย-สุรินทร์); ถ่มพาย (เลย); ท่อมขี้หมู (สงขลา); ท่อมนา (สุราษฎร์ธานี); โทมน้อย (เพชรบูรณ์)