สารานุกรมพืชในประเทศไทย (ฉบับย่อ)
(Concise Encyclopedia of Plants in Thailand)


หมวดตัวอักษร 


Index to botanical names


ค้นหาคำศัพท์
ค้นหาคำศัพท์   



เข็ม  สกุล
วันที่ 17 สิงหาคม 2559

Ixora L.

Rubiaceae

ไม้พุ่มหรือไม้ต้นขนาดเล็ก หูใบร่วมปลายเรียวเป็นติ่งแหลม ใบเรียงตรงข้ามสลับตั้งฉาก ก้านใบเป็นข้อ ช่อดอกแบบช่อกระจุก ช่อเชิงหลั่น หรือช่อแยกแขนง ออกตามปลายกิ่ง กลีบเลี้ยง 4 กลีบ หรือขอบเรียบ ติดทน ดอกรูปดอกเข็ม ปลายส่วนมากแยกเป็น 4 กลีบ เกสรเพศผู้ 4 อัน ติดที่คอหลอดกลีบดอก มักยื่นพ้นปากหลอด ก้านชูอับเรณูสั้นมาก อับเรณูติดด้านหลังใกล้โคน รังไข่ใต้วงกลีบ มี 2 ช่อง แต่ละช่องมีออวุล 1 เม็ด พลาเซนตารอบแกนร่วม ยอดเกสรเพศเมียแยก 2 แฉก รูปเส้นด้ายบานออก ยื่นพ้นปากหลอด ผลผนังชั้นในแข็ง มี 2 ไพรีน

สกุล Ixora อยู่ภายใต้วงศ์ย่อย Ixoroideae พบในอเมริกา แอฟริกา มาดากัสการ์ เอเชีย และหมู่เกาะแปซิฟิก มีประมาณ 300 ชนิด ในไทยมีมากกว่า 30 ชนิด และมีหลายชนิดที่เป็นไม้ประดับ โดยเฉพาะเข็มแดง I. coccinea L. และเข็มขาว I. findlaysoniana Wall. & G.Don ที่มีหลากสายพันธุ์ หลากสี รวมทั้งพันธุ์แคระ ชื่อสกุลมาจากภาษาสันสกฤต “Iswari” ชื่อของพระแม่อุมาเทวี (ปารวตี) เทวีแห่งอำนาจวาสนาและบารมี พระชายาองค์ที่สองของ พระศิวะ ที่ชาวอินเดียใช้ดอกเข็มแดงเพื่อบูชา

เข็ม: I. coccinea cultivar group ดอกรูปดอกเข็ม มีหลากสี ปลายส่วนมากแยกเป็น 4 กลีบ เกสรเพศผู้ 4 อัน ติดที่คอหลอดกลีบดอก มักยื่นพ้นปากหลอด (ภาพ: ราชันย์ ภู่มา)

เอกสารอ้างอิง

Chen, T. and C.M. Taylor. (2011). Rubiaceae (Ixora). In Flora of China Vol. 19: 177.

Puff, C., K. Chayamarit and V. Chamchumroon. (2005). Rubiaceae of Thailand. Forest Herbarium. Bangkok.