สารานุกรมพืชในประเทศไทย (ฉบับย่อ)
(Concise Encyclopedia of Plants in Thailand)


หมวดตัวอักษร 


Index to botanical names


ค้นหาคำศัพท์
ค้นหาคำศัพท์   



เถาคัน
วันที่ 15 พฤศจิกายน 2559

Iodes cirrhosa Turcz.

Icacinaceae

ไม้เถาเนื้อแข็ง แยกเพศต่างต้น กิ่งและช่อดอกมีขนสีน้ำตาลแดงหนาแน่น มือจับออกตามซอกใบ ปลายแยก 2 แฉก ใบเรียงตรงข้าม รูปไข่ ยาว 5–18 ซม. โคนกลมหรือเว้าตื้น แผ่นใบมีขนสั้นนุ่มด้านล่าง ก้านใบยาว 1–3.5 ซม. ช่อดอกแบบช่อกระจุกแยกแขนง ออกตามซอกใบ ยาว 2–12 ซม. ก้านช่อยาว 1–4 ซม. ดอกขนาดเล็ก กลีบเลี้ยง 5 กลีบ แยกเกือบจรดโคน ยาวประมาณ 2 มม. มีขนหยาบ ดอกสีขาวหรือเหลือง มี 5 กลีบ เชื่อมติดกันที่โคน กลีบรูปใบหอก ยาว 2–3 มม. เกสรเพศผู้ 5 อัน อับเรณูเกือบไร้ก้าน ดอกเพศเมียคล้ายดอกเพศผู้แต่ไม่มีกลีบดอกและไม่มีเกสรเพศผู้ที่เป็นหมัน รังไข่รูปทรงกระบอก มีขนหยาบ ไม่เจริญในดอกเพศผู้ ผลผนังชั้นในแข็ง บุ๋มเป็นร่างแห รูปรี เบี้ยวเล็กน้อย ยาว 1.2–2 ซม. ผนังชั้นนอกสด ผิวบาง มีขนสั้นนุ่ม สุกสีแดง

พบที่พม่า ลาว เวียดนาม และภูมิภาคมาเลเซีย ในไทยพบทางภาคเหนือ ภาคตะวันตกเฉียงใต้ และภาคใต้ ขึ้นตามชายป่าดิบชื้น ป่าดิบแล้ง และป่าดิบเขา ความสูงถึงประมาณ 1000 เมตร

สกุล Iodes Blume มีประมาณ 19 ชนิด ในไทยมี 2 ชนิด อีกชนิดคือ I. vitiginea (Hance) Hance กลีบดอกในดอกเพศผู้เชื่อมติดกันมากกว่ากึ่งหนึ่ง ชื่อสกุลมาจากภาษากรีก “ios” สนิม iodes หมายถึง สีน้ำตาลอมแดง

ชื่อพ้อง  Iodes ovalis Blume, I. tomentella Miq.

ชื่ออื่น   เถาคัน (ปัตตานี); ย่านท้องปลิง (ตรัง); ย่านเลียง (ชุมพร)

เถาคัน: ไม้เถามีมือจับ ใบเรียงตรงข้าม ผลสุกสีแดง (ภาพ: ปรีชา การะเกตุ, ราชันย์ ภู่มา)

เอกสารอ้างอิง

Peng, H. and R.A. Howard. (2008). Icacinaceae. In Flora of China Vol. 11: 511–512.

Sleumer, H. (1970). Icacinaceae. In Flora of Thailad Vol. 2(1): 85–87.

ย่านเลียง
วันที่ 15 พฤศจิกายน 2559

Iodes cirrhosa Turcz.

Icacinaceae

ดูที่ เถาคัน

ย่านท้องปลิง
วันที่ 15 พฤศจิกายน 2559

Iodes cirrhosa Turcz.

Icacinaceae

ดูที่ เถาคัน