ไม้ล้มลุกหรือไม้พุ่ม ลำต้นส่วนมากอวบน้ำ ใบเรียงเวียน เรียงตรงข้าม หรือเรียงรอบข้อ ไม่มีหูใบหรือมีต่อมคล้ายหูใบ ขอบส่วนมากจักฟันเลื่อย ปลายจักมักมีต่อมเป็นติ่ง ดอกสมมาตรด้านข้าง ออกเดี่ยว ๆ เป็นคู่ เป็นกระจุก หรือเป็นช่อคล้ายช่อกระจะหรือช่อซี่ร่ม ส่วนมากออกตามซอกใบ ใบประดับขนาดเล็ก ส่วนมากติดที่โคนก้านดอก กลีบเลี้ยง (lateral sepals) มี 2 หรือ 4 กลีบ คู่ในมักมีขนาดเล็กหรือลดรูป กลีบปาก (lower sepal) รูปเรือ รูปกรวย หรือเป็นถุง มักมีเดือยเรียบหรือจัก 2 พู กลีบดอก 5 กลีบ กลีบกลาง (upper petal) บานออกหรือเป็นคุ่ม มักมีสันด้านบน กลีบข้างหรือกลีบปีก (lateral united petals) เชื่อมติดกัน หรือแยกเป็นกลีบคู่นอก (basal wings) และกลีบคู่ใน (distal wings) เกสรเพศผู้ 5 อัน ก้านชูอับเรณูเชื่อมติดกัน อับเรณูติดกันเป็นวงคล้ายหมวก มีรังไข่และยอดเกสรเพศเมียล้อมรอบ อับเรณูมี 2 ช่อง รังไข่มี 4–5 ช่อง พลาเซนตารอบแกนร่วม ออวุลจำนวนมาก ก้านเกสรเพศเมียสั้น ยอดเกสร 1–5 อัน ผลแห้งแตก รูปกระบองหรือรูปกระสวย บางครั้งเต่งกลาง เมล็ดขนาดเล็ก

สกุล Impatiens เป็นหนึ่งในสองสกุลของวงศ์ อีกสกุลคือ Hydrocera กลีบปีกแยกกัน ผลแบบผลสดมีหลายเมล็ด ในไทยพบทั้ง 2 สกุล สกุล Impatiens มีประมาณ 1000 ชนิด ส่วนมากพบในแอฟริกา และเอเชีย ในไทยมีมากกว่า 80 ชนิด และมีหลายชนิดนำเข้ามาเป็นไม้ประดับ เช่น เทียนดอก I. balsamina L. เทียนนิวกินี I. hawkeri W. Bull เทียนซีลอน I. repens Moon ex Wight และเทียนฝรั่ง I. walleriana Hook.f. เป็นต้น ชื่อสกุลมาจากภาษาละติน “impatient” หมายถึงการแตกของผลอย่างรวดเร็ว