Index to botanical names
Rubiaceae
ไม้ล้มลุกอวบน้ำ ทอดเลื้อย ยาว 4–5 ม. มีรากตามข้อ ลำต้นสีน้ำตาลแดงหรืออมเขียวอ่อน กิ่งที่มีดอกยาวได้ถึง 10 ซม. หูใบเชื่อมติดกันคล้ายกาบ ใบเรียงตรงข้าม รูปรีถึงรูปใบพาย ยาว 1–2.5 ซม. โคนสอบเรียวจรดก้าน ขอบใบจักฟันเลื่อยถี่ ก้านใบสั้นหรือไร้ก้าน ดอกออกเดี่ยว ๆ ตามซอกใบ กลีบเลี้ยง 4 กลีบ ยาว 1–2 มม. ขยายในผล ดอกรูปแตรสีขาว หลอดกลีบดอกยาว 6–7 มม. ปลายแยก 4 กลีบ รูปสามเหลี่ยม ยาว 3–4 มม. เกสรเพศผู้ 4 อัน ติดภายในหลอดกลีบดอกระหว่างกลีบดอก ก้านเกสรเพศผู้เรียว ยาว 3–4 มม. รังไข่ใต้วงกลีบ มี 2 ช่อง แต่ละช่องมีออวุลเม็ดเดียว เกสรเพศเมียยาวประมาณ 8 มม. ยอดเกสรแยก 2 พู ผลเกลี้ยง เป็นสันตามยาว รูปรี ยาว 4–5 มม. แห้งไม่แตก เปลือกแข็งคล้ายไม้คอร์ก เมล็ดเป็นร่องลึกตามยาวพบตามชายฝั่งทะเลทางใต้ของอินเดีย ศรีลังกา เกาะอันดามัน และชายฝั่งทะเลด้านตะวันตกของไทยแถบจังหวัดพังงา ภูเก็ต และสตูลสกุล Hydrophylax L.f. มีเพียงชนิดเดียว ชื่อสกุลมาจากภาษากรีก “hydro” น้ำ และ “phylax” ผู้พิทักษ์ ตามลักษณะถิ่นที่อยู่
เข็มเลื้อย: ลำต้นและใบอวบน้ำ ลำต้นสีน้ำตาลแดงทอดเลื้อย ดอกออกเดี่ยว ๆ ตามซอกใบ เกสรเพศผู้ 4 อัน ติดภายในหลอดกลีบดอกระหว่างกลีบดอก กลีบเลี้ยงขยายในผล (ภาพ: ราชันย์ ภู่มา)
Puff, C., K. Chayamarit and V. Chamchumroon. (2005). Rubiaceae of Thailand. Forest Herbarium. Bangkok.