ไม้ต้น ไม้พุ่ม หรือไม้เลื้อย กิ่งมีขนสั้นนุ่มหรือมีหนาม ใบเรียงตรงข้ามสลับตั้งฉาก เรียบหรือจักเป็นพู มักมีต่อมที่โคนใบ ช่อดอกแบบช่อกระจุกหรือช่อแยกแขนง ช่อแยกแขนงสลับตั้งฉาก ใบประดับคล้ายใบ ร่วงเร็วหรือติดทน กลีบเลี้ยงรูปถ้วย แยก 4–5 แฉก หรือจักตื้น ๆ มักขยายในผล ส่วนมากมีต่อม ดอกรูปแตร กลีบดอกไม่สมมาตร หลอดกลีบโป่งข้างเดียว กลีบปากบน 2 กลีบหรือเรียบ กลีบปากล่าง 3 กลีบ กลีบกลางขนาดใหญ่กว่ากลีบข้าง เกสรเพศผู้สั้น 2 อัน ยาว 2 อัน ติดใกล้โคนหลอดกลีบ อับเรณูกางออก แตกตามยาว รังไข่มี 2–4 ช่อง ก้านเกสรเพศเมียส่วนมากแยก 2 แฉก ไม่เท่ากัน ผลสดมีผนังชั้นในแข็ง ส่วนมากมี 1–4 เมล็ด บางเมล็ดฝ่อ
สกุล Gmelina เคยอยู่ภายใต้วงศ์ Verbenaceae มีประมาณ 35 ชนิด ส่วนมากพบในเอเชีย และออสเตรเลีย ในไทยมี 7–8 ชนิด และพบเป็นไม้ประดับ 1 ชนิด คือ ซ้องแมว G. philippensis Cham. มีถิ่นกำเนิดในฟิลิปปินส์ ช่อดอกห้อยลง ชื่อสกุลตั้งตามนักพฤกษศาสตร์ชาวเยอรมัน Johann Georg Gmelin (1709–1755)
|