| | Dolichandra unguis-cati (L.) L.G.Lohmann |
|
ไม้เถา ยาวได้ถึง 15 ม. มีรากตามกิ่ง ใบประกอบมีใบย่อย 3 ใบ ใบปลายเปลี่ยนรูปเป็นมือเกาะแยก 3 แฉก รูปตะขอ ยาว 0.5–1 ซม. ก้านใบประกอบยาว 1–4 ซม. ใบย่อยรูปรี มี 2 ขนาด ใบเล็กยาว 1.5–3 ซม. ใบใหญ่ยาว 4–8 ซม. ปลายแหลม โคนรูปลิ่มกว้าง หรือเว้าตื้น ๆ แผ่นใบบาง ขอบเรียบ เส้นโคนใบข้างละ 1 เส้น ก้านใบยาวได้ถึง 2 ซม. ในใบใหญ่ ช่อดอกแบบช่อกระจุกสั้น ๆ ตามซอกใบ มีหนึ่งหรือหลายดอก ช่อยาว 1–3 ซม. กลีบเลี้ยงรูปถ้วย ยาว 5–6 มม. คล้ายกาบ ปลายจักมน 2 แฉก ตื้น ๆ หรือเรียบ ดอกรูปแตร สีเหลือง มีเส้นกลางกลีบและด้านข้างสีส้มเป็นแนวจรดโคนหลอดด้านใน หลอดกลีบดอกยาว 4–5 ซม. กลีบรูปรี กลีบบน 2 กลีบ ยาว 1.5–2 ซม. กลีบล่าง 3 กลีบ ยาวกว่ากลีบบน เกสรเพศผู้อันสั้น 2 อัน ยาว 2 อัน ติดที่โคนหลอดกลีบดอกเหนือจุดคอด ยาว 1.5–2 ซม. ใต้จุดติดมีขน เกสรเพศผู้ที่เป็นหมันขนาดเล็กติดระหว่างอันสั้น ก้านเกสรเพศเมียยาวกว่าเกสรเพศผู้อันยาวเล็กน้อย ไม่ยื่นพ้นปากหลอดกลีบดอก รังไข่เกลี้ยง ผลแห้งแตก แบน รูปแถบ ส่วนมากยาว 25–100 ซม. หรือยาวกว่านี้ เมล็ดบาง ขอบมีปีกบาง ๆ
มีถิ่นกำเนิดในเม็กซิโก เวสต์อินดีส และอาร์เจนตินา เป็นไม้ประดับทั่วไป
สกุล Dolichandra Cham. มี 8 ชนิด พบเฉพาะในอเมริกากลางและอเมริกาใต้ ในไทยพบเป็นไม้ประดับชนิดเดียว ชื่อสกุลมาจากภาษากรีก “dolichos” ยาว และ “andros” เพศผู้ ตามลักษณะเกสรเพศผู้
| ชื่อพ้อง Bignonia unguis-cati L., Macfadyena unguis-cati (L.) A.H.Gentry
| | ชื่อสามัญ Cat’s claw creeper, Cat’s claw trumpet, Funnel creeper
| ชื่ออื่น เล็บวิฬาร์, เหลืองชัชวาลย์ (Bangkok)
| | เหลืองชัชวาล: ใบประกอบมีใบย่อย 3 ใบ ใบปลายเปลี่ยนรูปเป็นมือเกาะแยก 3 แฉก ปลายรูปตะขอ ช่อดอกแบบช่อกระจุกสั้น ๆ กลีบเลี้ยงคล้ายกาบ ดอกรูปแตร กลีบบน 2 กลีบ กลีบล่าง 3 กลีบ (ภาพ: ราชันย์ ภู่มา)
|
|
|
เอกสารอ้างอิง | Fonseca, L.H., S.M. Cabral, M. de Fátima Agra and L.G. Lohmann. (2015). Taxonomic updates in Dolichandra Cham. (Bignonieae, Bignoniaceae) PhytoKeys 46: 35–43. doi: 10.3897/phytokeys.46.8421 |
| Santisuk, T. (1987). Bignoniaceae (Macfadyena unguis-cati). In Flora of Thailand Vol. 5(1): 63. |
| Staples, G.W. and D.R. Herbst. (2005). A tropical garden flora. Bishop Museum Press, Honolulu, Hawai`i. |