สารานุกรมพืชในประเทศไทย (ฉบับย่อ)
(Concise Encyclopedia of Plants in Thailand)


หมวดตัวอักษร 


Index to botanical names


ค้นหาคำศัพท์
ค้นหาคำศัพท์   

ไม้ขวาด
วันที่ 28 กันยายน 2559

Dodonaea viscosa Jacq.

Sapindaceae

ดูที่ ชุมเห็ดเล



ชุมเห็ดเล
วันที่ 28 กันยายน 2559

Dodonaea viscosa Jacq.

Sapindaceae

ไม้พุ่ม หรือไม้ต้น สูงได้ถึง 8 ม. กิ่งเกลี้ยง มีต่อมเหนียวกระจาย ใบเดี่ยว เรียงเวียน รูปรี รูปขอบขนาน หรือแกมรูปไข่กลับ ยาว 5–15 ซม. ปลายกลมหรือแหลมสั้น ๆ โคนเรียวสอบเป็นก้านใบ ช่อดอกคล้ายช่อกระจุกแยกแขนงสั้น ๆ ออกตามซอกใบ ยาวได้ถึง 3.5 ซม. กลีบเลี้ยง 5–7 กลีบ แยกจรดโคน รูปรี ยาวประมาณ 3 มม. ไม่มีกลีบดอก หลังร่วงเห็นรอยชัดเจนในผล เกสรเพศผู้เท่าจำนวนกลีบเลี้ยง ก้านชูอับเรณูสั้นมาก อับเรณูยาวประมาณ 1.8 มม. รังไข่มี 2–3 ช่อง มีต่อมเหนียวหนาแน่น แต่ละช่องมีออวุล 2 เม็ด ก้านเกสรเพศเมียยาวประมาณ 6 มม. ยอดเกสรจัก 2–3 พู ผลแห้งแตก รูปหัวใจกลับ ยาว 1.5–2 ซม. มีปีกกว้าง 1–4 มม. แต่ละช่องมี 1–2 เมล็ด รูปคล้ายเลนส์ สีดำ ขนาดประมาณ 3 มม.

พบในเขตร้อนและกึ่งเขตร้อน ในไทยพบทางภาคตะวันออกเฉียงใต้ และภาคใต้ ขึ้นตามชายฝั่งทะเล หรือบนเขาหินปูน ความสูงไม่เกิน 100 เมตร ส่วนต่าง ๆ มีสรรพคุณด้านสมุนไพรหลายอย่าง

สกุล Dodonaea Mill. อยู่ภายใต้วงศ์ย่อย Dodonaeoideae มีประมาณ 65 ชนิด ส่วนมากพบในออสเตรเลีย ในไทยมีชนิดเดียว ชื่อสกุลตั้งตามแพทย์ชาว Flemish ที่อยู่ในเบลเยียมในปัจจุบัน Rembert Dodoens (1517/1518–1585)

ชื่อสามัญ  Sticky hopbush

ชื่ออื่น   ชุมเห็ดเล, ตำเสาหนู, ไม้ขวาด (ภาคใต้)

ชุมเห็ดเล: โคนใบเรียวสอบเป็นก้านใบ ผลแห้งแตก รูปหัวใจกลับ มีปีก (ภาพ: ปรีชา การะเกตุ)

เอกสารอ้างอิง

van Welzen, P.C. (1999). Sapindaceae. In Flora of Thailand Vol. 7(1): 195–197.

Xia, N. and P.A. Gadek. (2007). Sapindaceae. In Flora of China Vol. 12: 7.

ตำเสาหนู
วันที่ 28 กันยายน 2559

Dodonaea viscosa Jacq.

Sapindaceae

ดูที่ ชุมเห็ดเล