สารานุกรมพืชในประเทศไทย (ฉบับย่อ)
(Concise Encyclopedia of Plants in Thailand)


หมวดตัวอักษร 


Index to botanical names


ค้นหาคำศัพท์
ค้นหาคำศัพท์   



ไข่นกกระทา
วันที่ 17 สิงหาคม 2559

Distylium indicum Benth. ex C.B.Clarke

Hamamelidaceae

ไม้ต้น สูงได้ถึง 15 ม. ดอกเพศผู้และดอกสมบูรณ์เพศร่วมต้น มีขนรูปดาวประปรายตามกิ่ง แผ่นใบด้านล่าง ก้านใบ และช่อดอก กิ่งมีใบประดับ (prophyll) ที่โคน หูใบร่วงเร็ว รูปแถบ ยาว 3–8 มม. ใบเรียงสลับระนาบเดียว รูปรีหรือรูปไข่กลับ ยาว 6–14 ซม. ก้านใบยาว 0.5–1 ซม. ไม่มีกลีบดอกและกลีบเลี้ยง ช่อดอกแบบช่อเชิงลดเป็นกระจุกหรือช่อแบบช่อกระจะสั้น ๆ ไร้ก้านช่อ ช่อดอกเพศผู้มี 3–6 ดอก เกสรเพศผู้ 1–8 อัน ก้านชูอับเรณูสั้น ยาวไม่เท่ากัน ช่อดอกสมบูรณ์เพศมี 4–10 ดอก รังไข่มี 2 ช่อง ขนรูปดาว แต่ละช่องมีออวุลเม็ดเดียว ก้านเกสรเพศเมีย 2 อัน รูปลิ่ม ติดทน ผลแห้งแตกเป็น 2 ส่วน รูปรีหรือรูปไข่ ยาว 1–1.5 ซม. มีขนหนาแน่น

พบที่อินเดีย พม่า ลาว และเวียดนาม ในไทยพบกระจายห่าง ๆ ทางภาคเหนือ ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ และภาคตะวันออกเฉียงใต้ ขึ้นตามสันเขาหรือริมลำธารในป่าดิบแล้ง และป่าดิบเขา โดยเฉพาะที่เป็นเขาหินปูน ความสูง 600–1300 เมตร ส่วนมากมีปุ่มหูดรูปไข่หรือรูปขอบขนาน ขนาดใหญ่ เบี้ยว

สกุล Distylium Siebold & Zucc. มี 18 ชนิด พบในเอเชีย โดยเฉพาะจีน ในไทยมี 2 ชนิด อีกชนิด คือ D. annamicum (Gagnep.) Airy Shaw พบทีี่เวียดนาม และภาคตะวันออกของไทยที่ชัยภูมิ ใบเรียวแคบ และผลสั้น ชื่อสกุลหมายถึงมีก้านเกสรเพศเมีย 2 อัน

ไข่นกกระทา: ช่อดอกสั้น ไร้ก้าน ผลแห้งแตก มีขนหนาแน่น เกสรเพศเมียติดทน มีปุ่มหูดหรือ gall ขนาดใหญ่ เบี้ยว (ภาพ: ราชันย์ ภู่มา)

เอกสารอ้างอิง

Phengklai, C. (2001). Hamamelidaceae. In Flora of Thailand Vol. 7(3): 403.

Zhang, Z.-Y., H. Zhang and P.K. Endress. (2003). Hamamelidaceae. In Flora of China Vol. 9: 28.