สารานุกรมพืชในประเทศไทย (ฉบับย่อ)
(Concise Encyclopedia of Plants in Thailand)


หมวดตัวอักษร 


Index to botanical names


ค้นหาคำศัพท์
ค้นหาคำศัพท์   



โสนน้อย
วันที่ 2 ตุลาคม 2560

Chamaecrista mimosoides (L.) Greene

Fabaceae

ไม้ล้มลุก สูงได้ถึง 1 ม. กิ่งมีขนสั้นนุ่ม หูใบรูปลิ่มแคบ ยาว 0.5–1 ซม. ติดทน ใบประกอบมีใบย่อยจำนวนมาก ก้านใบประกอบยาว 0.3–1 ซม. มีต่อมไร้ก้านใต้ใบย่อยคู่ล่าง ใบย่อยเรียงตรงข้าม อ่อนไหวต่อการสัมผัส รูปใบหอก เบี้ยว ยาว 3–8 มม. ปลายมีติ่งแหลม โคนตัด เบี้ยว ขอบมีขนครุยประปราย ไร้ก้าน ดอกส่วนมากออกเดี่ยว ๆ หรือเป็นช่อกระจะสั้น ๆ มี 2–3 ดอก ตามซอกใบ ใบประดับและใบประดับย่อยคล้ายหูใบ ก้านดอกยาว 0.5–1 ซม. มีขนสั้นนุ่ม กลีบเลี้ยง 5 กลีบ รูปใบหอก ยาว 4–8 มม. ดอกสีเหลือง มี 5 กลีบ รูปไข่กลับ ขนาดไม่เท่ากัน ยาวกว่ากลีบเลี้ยงเล็กน้อย มีก้านสั้น ๆ เกสรเพศผู้ 10 อัน ยาว 5 อัน สั้น 5 อัน เรียงสลับกัน ก้านชูอับเรณูยาว 1–2 มม. อับเรณูยาว 2–4 มม. มีรูเปิดที่ปลาย รังไข่มีขนสั้น ก้านเกสรเพศเมียเกลี้ยง ยอดเกสรแบน มีขนครุย ฝักรูปแถบ ยาว 3–6 ซม. มี 10–20 เมล็ด เมล็ดรูปรี แบน ยาวประมาณ 4 มม.

พบทั่วไปในเขตร้อน ในไทยพบทุกภาค ขึ้นเป็นวัชพืช รากแก้บิด แก้ปวดท้อง ใบใช้ชงแทนชาในจีนและญี่ปุ่น ใบและต้นมีพิษ ใช้เบื่อปลา คล้ายกับ ซ่าขามค่อม C. leschennaultiana (DC.) O.Deg. ที่แกนใบประกอบเป็นร่อง และรังไข่มีขนแบบขนแกะ

สกุล Chamaecrista Moench อยู่วงศ์ย่อย Caesalpinioideae เผ่า Cassieae มีประมาณ 330 ชนิด ส่วนใหญ่พบในอเมริกาเขตร้อน ต่างจากสกุล Senna ที่ไม่มีหูใบย่อย และกลีบดอกขนาดเท่า ๆ กัน ในไทยมี 4 ชนิด ชื่อสกุลมาจากภาษากรีก “chamae” เตี้ย แคระ และ “crista” สันหรือยอด ตามลักษณะวิสัยและลักษณะของเกสรเพศผู้

ชื่อพ้อง  Cassia mimosoides L.

ชื่อสามัญ  Fishbone Cassia, Tea Senna

ชื่ออื่น   กระเฉดบก (นครราชสีมา, ตราด); ผักกระเฉดนก (จันทบุรี); โสนน้อย (ปราจีนบุรี); หญ้าเหนียวเหล็ก (เชียงใหม่)

โสนน้อย: ใบประกอบมีใบย่อยจำนวนมาก ดอกส่วนมากออกเดี่ยว ๆ หรือเป็นช่อกระจะสั้น ๆ มี 2–3 ดอก ตามซอกใบ กลีบดอกรูปไข่กลับ ขนาดไม่เท่ากัน เกสรเพศผู้มี 10 อัน ยาว 5 อัน สั้น 5 อัน (ภาพ: ราชันย์ ภู่มา)

เอกสารอ้างอิง

Chen, D., D. Zhang and K. Larsen. (2010). Fabaceae (Cassieae). In Flora of China Vol. 10: 33.

Larsen, K., S.S. Larsen and J.E. Vidal. (1984). Leguminosae-Caesalpinioideae (Cassia mimosoides). In Flora of Thailand Vol. 4(1): 122–123.

กระเฉดบก
วันที่ 2 ตุลาคม 2560

Chamaecrista mimosoides (L.) Greene

Fabaceae

ดูที่ โสนน้อย

ผักกระเฉดนก
วันที่ 2 ตุลาคม 2560

Chamaecrista mimosoides (L.) Greene

Fabaceae

ดูที่ โสนน้อย

หญ้าเหนียวเหล็ก
วันที่ 2 ตุลาคม 2560

Chamaecrista mimosoides (L.) Greene

Fabaceae

ดูที่ โสนน้อย