สารานุกรมพืชในประเทศไทย (ฉบับย่อ)
(Concise Encyclopedia of Plants in Thailand)


หมวดตัวอักษร 


Index to botanical names


ค้นหาคำศัพท์
ค้นหาคำศัพท์   

เส่เจ๊อะบะ
วันที่ 9 มีนาคม 2559

Careya arborea Roxb.

Lecythidaceae

ดูที่ กระโดน

แซงจิแหน่
วันที่ 9 มีนาคม 2559

Careya arborea Roxb.

Lecythidaceae

ดูที่ กระโดน



กระโดน
วันที่ 9 มีนาคม 2559

Careya arborea Roxb.

Lecythidaceae

ไม้ต้น ผลัดใบ อาจสูงได้ถึง 30 ม. แตกกิ่งต่ำ กิ่งอ่อนเป็นเหลี่ยม หูใบขนาดเล็ก ร่วงเร็ว ใบเรียงเวียน รูปไข่กลับกว้าง ยาว 20–30 ซม. ขอบจักฟันเลื่อย เส้นแขนงใบเรียงจรดกันใกล้ขอบใบ ก้านใบคล้ายเป็นครีบ ยาว 1–3 ซม. ช่อดอกแบบช่อกระจะ ตั้งขึ้น ออกที่ปลายกิ่งพร้อมผลิใบอ่อน ใบประดับ 3 ใบ ดอกไร้ก้าน กลีบเลี้ยง 4 กลีบ เชื่อมติดกันประมาณกึ่งหนึ่ง เรียงซ้อนเหลื่อม ยาว 2–2.5 ซม. ดอกสีขาวอมเขียว ขอบสีชมพู มี 4 กลีบ รูปขอบขนาน ยาว 4–6 ซม. เกสรเพศผู้จำนวนมาก เชื่อมติดกันประมาณ 1 ซม. สีขาวหรืออมแดง วงนอกยาวกว่าวงด้านใน วงในเป็นหมัน ก้านชูอับเรณูยาว 2–4.5 ซม. จานฐานดอกรูปวงแหวน รังไข่ใต้วงกลีบ มี 4–5 ช่อง ก้านเกสรเพศเมียเรียวยาว ผลสดมีหลายเมล็ด เส้นผ่านศูนย์กลาง 5–8 ซม. ปลายผลมีกลีบเลี้ยงติดทน เมล็ดจำนวนมาก รูปขอบขนาน แบน ยาวประมาณ 1 ซม.

พบที่อินเดีย อัฟกานิสถาน ศรีลังกา พม่า ภูมิภาคอินโดจีน คาบสมุทรมลายู และฟิลิปปินส์ ในไทยพบทุกภาค ขึ้นตามป่าเต็งรัง ป่าเบญจพรรณ และป่าดิบแล้ง ความสูงถึงประมาณ 1000 เมตร เปลือกหนาทนไฟ เส้นใยจากเปลือกใช้ทำเชือก เบาะรองหลังช้าง ย้อมผ้าให้สีน้ำตาลแดง ใบ ดอก และผลอ่อนเป็นผักสด มีปริมาณ oxalic acid สูง อาจทำให้เกิดนิ่วในกระเพาะปัสสาวะ เมล็ดและรากมีพิษ

สกุล Careya Roxb. อยู่ภายใต้วงศ์ย่อย Barringtonioideae มี 3 ชนิด พบเฉพาะในเอเชียเขตร้อน ในไทยมีรายงานว่ามีชนิด C. herbacea Roxb. หรือ กระโดนดิน กระจายทั่วไปตามท้องนา เป็นไม้พุ่มเตี้ย รากหนาอวบ ปัจจุบันหายาก ส่วน C. valida Kurz พบที่หมู่เกาะอันดามันของอินเดีย ชื่อสกุลตั้งตามนักพฤกษศาสตร์ชาวอังกฤษและเป็นหมอสอนศาสนาในอินเดีย William Carey (1761–1834)

ชื่อพ้อง  Careya sphaerica Roxb.

ชื่อสามัญ  Wild guava

ชื่ออื่น   กระโดน (ภาคกลาง, ภาคใต้); กะนอล (เขมร); ขุย (กะเหรี่ยง-กาญจนบุรี); แซงจิแหน่, เส่เจ๊อะบะ (กะเหรี่ยง-แม่ฮ่องสอน); ปุย (ภาคเหนือ, ภาคใต้); ปุยกระโดน (ภาคใต้); ปุยขาว, ผ้าฮาด (ภาคเหนือ); พุย (ละว้า-เชียงใหม่); หูกวาง (จันทบุรี)

กระโดน: เรือนยอดแผ่กว้าง ผลรูปไข่หรือเกือบกลม กลีบเลี้ยงติดทน ช่อดอกแบบช่อกระจะตั้งขึ้น (ภาพ: ราชันย์ ภู่มา)

เอกสารอ้างอิง

Prance, G.T. (2012). Lecythidaceae. In Flora of Peninsular Malaysia Vol. 3: 211–213.

Prance, G.T. (1998). Careya Roxb. In Plant Resources of South-East Asia 5(3). Timber trees: Lesser-known timbers. Prosea Foundation, Bogor, Indonesia.

กะนอล
วันที่ 9 มีนาคม 2559

Careya arborea Roxb.

Lecythidaceae

ดูที่ กระโดน

ขุย
วันที่ 9 มีนาคม 2559

Careya arborea Roxb.

Lecythidaceae

ดูที่ กระโดน

ปุย
วันที่ 9 มีนาคม 2559

Careya arborea Roxb.

Lecythidaceae

ดูที่ กระโดน

ปุยกระโดน
วันที่ 9 มีนาคม 2559

Careya arborea Roxb.

Lecythidaceae

ดูที่ กระโดน

ปุยขาว
วันที่ 9 มีนาคม 2559

Careya arborea Roxb.

Lecythidaceae

ดูที่ กระโดน

ผ้าฮาด
วันที่ 9 มีนาคม 2559

Careya arborea Roxb.

Lecythidaceae

ดูที่ กระโดน

พุย
วันที่ 9 มีนาคม 2559

Careya arborea Roxb.

Lecythidaceae

ดูที่ กระโดน

หูกวาง
วันที่ 9 มีนาคม 2559

Careya arborea Roxb.

Lecythidaceae

ดูที่ กระโดน