สารานุกรมพืชในประเทศไทย (ฉบับย่อ)
(Concise Encyclopedia of Plants in Thailand)


หมวดตัวอักษร 


Index to botanical names


ค้นหาคำศัพท์
ค้นหาคำศัพท์   



กระเช้านางพันธุรัต
วันที่ 1 มีนาคม 2559

Aristolochia phuphathanaphongiana Do

Aristolochiaceae

ไม้เถาเกาะเลื้อย ใบรูปไข่หรือแกมรูปสามเหลี่ยม ยาว 3–7 ซม. ปลายแหลมเป็นติ่งสั้น ๆ โคนรูปหัวใจลึก แผ่นใบเกลี้ยงทั้งสองด้าน เส้นโคนใบข้างละ 2 เส้น เส้นแขนงใบข้างละ 3–4 เส้น ก้านใบยาว 2–4 ซม. ช่อดอกแบบช่อกระจะ ยาว 4–5 ซม. ก้านช่อสั้น มี 2–8 ดอก ใบประดับรูปไข่กว้างหรือรูปหัวใจ ไร้ก้าน หุ้มแกนช่อ ยาว 0.8–1.5 ซม. ก้านดอกยาว 5–6 มม. ดอกสีม่วงหรืออมน้ำตาลดำ ยาว 2.2–2.8 ซม. หลอดกลีบดอกยาว 6–8 มม. ปลายกลีบรูปใบหอก ยาว 1.2–1.5 ซม. ด้านในมีขนยาวหนาแน่น ปากหลอดมีจุดสีขาว กระเปาะรูปกลม เส้นผ่านศูนย์กลาง 3–4 มม. เส้าเกสรยาว 3–4 มม. ผลรูปไข่กว้างเกือบกลม ยาว 1.3–1.4 ซม. เมล็ดรูปหัวใจ ยาว 3–4 มม. ไม่มีปีก

พืชถิ่นเดียวของไทย พบที่เขานางพันธุรัต จังหวัดเพชรบุรี ขึ้นเกาะบนหินปูน ความสูง 10–50 เมตร คำระบุชนิดตั้งตามชื่อนางลีนา ผู้พัฒนพงศ์ นักพฤกษศาสตร์ของหอพรรณไม้ กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช ผู้ศึกษาพืชวงศ์กระเช้าสีดา (Aristolochiaceae) ของไทย

กระเช้านางพันธุรัต: ใบรูปไข่แกมสามเหลี่ยม ใบประดับคล้ายรูปหัวใจ ไร้ก้าน ติดทน กลีบดอกด้านในมีขนหนาแน่น ผลรูปไข่กว้างเกือบกลม มี 6 สัน (ภาพ: ราชันย์ ภู่มา)

เอกสารอ้างอิง

Do, T., C. Neinhuis and S. Wanke. (2014). New synonym of Aristolochia cambodiana Pierre ex Lecomte. Thai Forest Bulletin (Botany) 42: 96–99.

Do, T., C. Neinhuis, S. Wanke and R. Pooma. (2015). Aristolochia phuphathanaphongiana: a new species from southwestern Thailand. Nordic Journal of Botany 33: 567–571. doi 10.1111/njb.00889

Phuphathanaphong, L. (1987). Aristolochiaceae. In Flora of Thailand Vol. 5(1): 1–31.

Phuphathanaphong, L. (2006). New taxa of Aristolochia (Aristolochiaceae) from Thailand. Thai Forest Bulletin (Botany) 34: 179–194.