สารานุกรมพืชในประเทศไทย (ฉบับย่อ)
(Concise Encyclopedia of Plants in Thailand)


หมวดตัวอักษร 


Index to botanical names


ค้นหาคำศัพท์
ค้นหาคำศัพท์   



กระบาก  สกุล
วันที่ 31 มีนาคม 2559

Anisoptera Korth.

Dipterocarpaceae

ไม้ต้นขนาดใหญ่ โคนต้นมีพูพอน เปลือกในเรียงเป็นชั้น ชันใส หูใบรูปใบหอก ร่วงเร็ว ใบเรียงเวียน เส้นแขนงใบมักเรียงจรดกันเป็นเส้นขอบใน ช่อดอกแบบช่อแยกแขนง ก้านดอกสั้น กลีบเลี้ยงเชื่อมติดกันเป็นหลอด กลีบคู่นอกยาวและแคบกว่า 3 กลีบในเล็กน้อย เรียงซ้อนเหลื่อมที่โคน ดอกสีครีมหรือสีขาว มี 5 กลีบ ร่วงแยกกัน เกสรเพศผู้ส่วนมากมี 15–40 อัน เรียง 3 วง ก้านชูอับเรณูสั้น รูปเส้นด้าย อับเรณูคู่ในสั้นกว่าคู่นอก แกนอับเรณูมีรยางค์เป็นติ่งสั้น ๆ หรือรูปเส้นด้าย รังไข่กึ่งใต้วงกลีบ ฐานก้านยอดเกสรเพศเมีย (stylopobium) รูปทรงกระบอกหรือคล้ายจาน ก้านเกสรเพศเมียแยก 3 แฉก หรือยอดเกสรจัก 3 พู ผลเปลือกแข็งเมล็ดเดียว ปลายมีติ่ง หลอดกลีบเลี้ยงหุ้มเกือบทั้งผล กลีบเลี้ยงขยายเป็นปีกยาว 2 ปีก มีเส้นปีก 3 เส้น ปีกสั้น 3 ปีก โคนเรียงจรดกัน

สกุล Anisoptera อยู่ภายใต้เผ่า Dipterocarpeae ที่โคนกลีบเลี้ยงในผลเรียงจรดกัน แยกเป็น sect. Anisoptera (กระบาก และกระบากทอง) และ sect. Glabrae (กระบากแดง และช้าม่วง) ตามความยาวของรยางค์ที่แกนอับเรณู ก้านและฐานก้านเกสรเพศเมีย มีประมาณ 10 ชนิด พบที่บังกลาเทศ พม่า ภูมิภาคอินโดจีนและมาเลเซีย ในไทยมี 4 ชนิด ชื่อสกุลมาจากภาษากรีก “anisos” ไม่เท่ากัน และ “pteros” ปีก ตามลักษณะของปีกที่ไม่เท่ากัน


เอกสารอ้างอิง

Ashton, P.S. Pooma, R. and M. Newman. (2001). Checklist of Dipterocarpaceae in Thailand. Thai Forest Bulletin (Botany) 29: 112-116. (1982). Dipterocarpaceae. In Flora Malesiana Vol. 9: 327–337.

Pooma, R. and M. Newman. (2001). Checklist of Dipterocarpaceae in Thailand. Thai Forest Bulletin (Botany) 29: 112–116.

Smitinand, T., J.E. Vidal and P.H. Hô. (1990). Dipterocarpaceae. Flore du Cambodge, du Laos et du Vietnam 25: 11–16.