สารานุกรมพืชในประเทศไทย (ฉบับย่อ)
(Concise Encyclopedia of Plants in Thailand)


หมวดตัวอักษร 


Index to botanical names


ค้นหาคำศัพท์
ค้นหาคำศัพท์   



หมาตายทากลาก
วันที่ 30 พฤศจิกายน 2560

Ellipanthus tomentosus Kurz

Connaraceae

ไม้พุ่ม หรือไม้ต้น สูงได้ถึง 30 ม. มีขนสั้นนุ่มหนาแน่นตามกิ่ง ก้านใบ แผ่นใบด้านล่าง ช่อดอก กลีบเลี้ยงด้านนอก แผ่นกลีบดอกทั้งสองด้าน และผล ใบประกอบมีใบย่อยใบเดียว เรียงเวียน รูปรีถึงรูปใบหอก ยาว 6–15 ซม. ปลายแหลมหรือแหลมยาว โคนมนหรือกลม แผ่นใบค่อนข้างหนา ช่อดอกแบบช่อกระจะหรือช่อกระจุกแยกแขนงสั้น ๆ ตามซอกใบ กลีบเลี้ยงและกลีบดอกจำนวนอย่างละ 5 กลีบ กลีบเลี้ยงรูปไข่ ยาวประมาณ 3 มม. ติดทน ดอกสีขาวหรือครีม กลีบรูปไข่แกมรูปขอบขนาน ยาวประมาณสองเท่าของกลีบเลี้ยง เกสรเพศผู้โคนเชื่อมติดกันเป็นหลอดสั้น ๆ ด้านในมีขนยาว อันที่สมบูรณ์ 5 อัน ติดเหนือกลีบเลี้ยง เป็นหมัน 5 อัน ติดเหนือกลีบดอก รังไข่มีช่องเดียว มีขนยาว ผลแห้งแตก รูปรี ยาว 2–3 ซม. ก้านผลยาว 0.5–2 ซม. มีเมล็ดเดียว โคนมีเยื่อหุ้มสีส้มหรือแดง

พบที่พม่า ภูมิภาคอินโดจีน คาบสมุทรมลายู และสุมาตรา ในไทยพบทุกภาค ขึ้นตามป่าเบญจพรรณ ป่าดิบแล้ง และป่าดิบชื้น ความสูงถึงประมาณ 800 เมตร เคยแยกเป็น var. gibbosus (King) Leeh.

สกุล Ellipanthus Hook.f. มีประมาณ 9 ชนิด ในไทยมีชนิดเดียว ชื่อสกุลมาจากภาษากรีก “ellipes” ไม่สมบูรณ์ และ “anthos” ดอก อาจหมายถึงเกสรเพศผู้ที่เป็นหมันติดเหนือกลีบดอก

ชื่อพ้อง  Ellipanthus gibbosus King

ชื่ออื่น   กะโรงแดง, หมาตายทากลาก (ภาคตะวันออก); คำรอก (ชลบุรี); จันนกกด (นครราชสีมา); ช้างน้าว (ราชบุรี, นครราชสีมา); ตานกกดน้อย (สุรินทร์); ประดงเลือด (สุโขทัย); ลาเกาะกายู (มาเลย์-ภาคใต้); หำฟาน (เชียงใหม่); อุ่นขี้ไก่ (ลำปาง)

หมาตายทากลาก: มีขนสั้นนุ่มกระจาย ช่อดอกออกตามซอกใบ ผลแห้งแตก มีเมล็ดเดียว โคนมีเยื่อหุ้มสีส้มหรือแดง (ภาพ: สุคนธ์ทิพย์ ศิริมงคล, ปรีชา การะเกตุ)

เอกสารอ้างอิง

Vidal, J.E. (1972). Connaraceae. In Flora of Thailand Vol. 2(2): 125–126.