ไม้ล้มลุกคล้ายหญ้า หัวใต้ดินเส้นผ่านศูนย์กลาง 1.5–2 ซม. รากยาวได้ถึง 10 ซม. ลำต้นสูง 10–30 ซม. แตกกิ่ง มีขนประปรายตามข้อ ใบรูปแถบ ยาว 3.5–7 ซม. ปลายแหลม โคนสอบ ไร้ก้าน ช่อดอกแบบช่อกระจุกมีดอกเดียว ก้านช่อยาว 0.8–1 ซม. ใบประดับรูปลิ่มแคบ ยาวประมาณ 1 มม. ก้านดอกยาว 4–8 มม. กลีบเลี้ยงรูปใบหอกหรือรูปแถบ ยาว 7–8 มม. กลีบดอกคล้ายรูปลิ่มแคบ หลอดกลีบรูปทรงกระบอก สีครีม มีปื้นสีน้ำตาลกระจาย ยาว 1–1.2 ซม. ปลายคอด ด้านในมีขน กลีบบิดเป็นเกลียว สีเขียวครีมอมน้ำตาล ยาว 4–5.5 ซม. ปลายเรียวแหลม โคนกลีบเป็นติ่ง พับงอ มีขนกำมะหยี่สีม่วงดำ ขอบกลีบมีขนครุย ปลายขนเป็นต่อมคล้ายรูปกระบอง มีกะบังรอบเส้าเกสร สีแดงอมม่วง สูงประมาณ 4 มม. กลีบกะบังด้านนอกยาวประมาณ 0.7 มม. ด้านในมีขน กลีบกะบังด้านในเกลี้ยง โค้งงอ ยาว 3–3.5 มม. อับเรณูอยู่เหนือยอดเกสรเพศเมีย เรณูสีเหลือง รังไข่เกลี้ยง (ดูข้อมูลเพิ่มเติมที่ เทพธาโร, สกุล)

พืชถิ่นเดียวของไทย พบทางภาคตะวันออกเฉียงเหนือตอนบนที่ภูวัว จังหวัดบึงกาฬ ขึ้นตามทุ่งหญ้าที่ราบบนยอดภูเขาหินทรายชายป่าดิบแล้ง ความสูงประมาณ 300 เมตร คล้ายกับ ว่านสามพี่น้องภูพาน C. suddeei Kidyoo พบที่ภูพาน จังหวัดสกลนคร หลอดกลีบเรียวแคบกว่า โคนกลีบเป็นติ่ง ไม่มีขนกำมะหยี่สีม่วงดำ