ไม้ต้น สูงได้ถึง 15 ม. ใบเรียงเวียนหนาแน่นที่ปลายกิ่ง รูปรี รูปขอบขนาน หรือแกมรูปไข่ ยาว 4–16 ซม. ปลายมนหรือกลม โคนรูปลิ่ม แผ่นใบด้านล่างมักมีนวลและต่อมสีน้ำตาลกระจาย ขอบเรียบหรือจักซี่ฟันช่วงปลายใบ ก้านใบยาว 2–3.5 ซม. ช่อดอกแบบช่อเชิงหลั่น ออกตามซอกใบ ก้านดอกยาว 2–7 ซม. ใบประดับย่อย 2 ใบ รูปสามเหลี่ยม ยาวประมาณ 4 มม. ติดทน ขอบมีต่อม กลีบเลี้ยงสีน้ำตาลอมแดงเรียงซ้อนเหลื่อม มี 5 กลีบ รูปไข่กว้าง ยาว 1–1.5 ซม. ขยายในผล ดอกสีครีมหรือเหลืองอ่อน ๆ ยาวประมาณ 1.5 ซม. เชื่อมติดกันประมาณ 5 มม. ปลายแยกเป็น 5 กลีบ รูปไข่ ปลายแหลม เกสรเพศผู้จำนวนมาก เรียง 1–2 วง ยาว 1.2–1.5 ซม. ก้านชูอับเรณูเชื่อมติดกันประมาณ 5 มม. อับเรณูเรียวยาว แกนอับเรณูปลายมีรยางค์ รังไข่กึ่งใต้วงกลีบ เกลี้ยง มี 2–5 ช่อง พลาเซนตาแบบรอบแกนร่วม ก้านเกสรเพศเมียยาว 1.5–2 ซม. ปลายจัก 2–5 พู ผลรูปรีเกือบกลม ยาว 2–3.5 ซม. ผนังแข็ง แตกตามรอยกลีบเลี้ยง แต่ละช่องมี 2–3 เมล็ด รูปไข่กลับ ยาว 0.7–1.2 ซม. มีเยื่อหุ้มสดสีแดง

พบที่จีนตอนใต้ พม่า ภูมิภาคอินโดจีน และคาบสมุทรมลายู ในไทยพบมากทางภาคเหนือ และภาคตะวันออกเฉียงเหนือ พบประปรายทางภาคตะวันตกเฉียงใต้ และภาคใต้ ขึ้นตามป่าเต็งรัง ป่าสนเขา และป่าดิบเขา ความสูง 100–2000 เมตร ดอกมีสรรพคุณบำรุงหัวใจ ใบและกิ่งใช้แก้ไข้มาลาเรีย

สกุล Anneslea Wall. เดิมอยู่ภายใต้วงศ์ Theaceae ปัจจุบันอยู่วงศ์ย่อย Ternstroemieae มีประมาณ 4 ชนิด พบเฉพาะในเอเชีย ในไทยมีชนิดเดียว ชื่อสกุลตั้งตามขุนนางชาวไอริช George Annesley (1769–1844) ที่เก็บตัวอย่างพรรณไม้ในอินเดีย

ชื่ออื่น   แก้มอ้น (ชุมพร); คำโซ่, ตองหนัง, ต้ำจึง, ตีนจำ, ทำซุง, บานมา, พระราม, โมงนั่ง (ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ); ทึกลอ (กะเหรี่ยง-แม่ฮ่องสอน); ปันม้า, ส้านแดง, ส้านแดงใหญ่, สารภี, สารภีควาย, สารภีดอย, สารภีหมู, สุน (เชียงใหม่); สารภีป่า (ภาคกลาง); ฮาฮอย (เขมร-สุรินทร์)