ไม้ล้มลุก สูง 10–30 ซม. เหง้ายาว 2.5–3.5 ซม. กลิ่นหอมแรง มีขนตามแผ่นใบด้านล่าง ใบประดับ และกลีบเลี้ยง ใบมี 2–4 ใบ รูปขอบขนานหรือรูปใบหอก ยาว 7–35 ซม. ก้านใบยาว 1–2 ซม. กาบใบยาว 6–10 ซม. ช่อดอกออกจากเหง้าก่อนผลิใบหรือพร้อมใบอ่อน ก้านช่อสั้น กาบประดับยาวได้ถึง 5 ซม. มี 4–12 ดอก บานครั้งละ 1–2 ดอก ใบประดับรูปขอบขนาน ยาว 2–4 ซม. ใบประดับย่อยสั้นและเรียวแคบกว่า กลีบเลี้ยงยาว 3–6 ซม. ดอกสีขาว หลอดกลีบดอกยาว 5–5.5 ซม. กลีบดอกรูปแถบ ปลายมีรยางค์ กลีบหลังยาว 4–5 ซม. กลีบข้างสั้นกว่าเล็กน้อย แผ่นเกสรเพศผู้ที่เป็นหมันรูปขอบขนาน ยาว 2–4 ซม. กลีบปากสีม่วง มีปื้นสีเหลืองที่โคน ยาวประมาณ 4 ซม. ปลายแฉกลึก อับเรณูยาว 5–8 มม. สันอับเรณูจัก 2 พู มีต่อม 2 ต่อม ยอดเกสรรูปถ้วย ขอบมีขน (ดูข้อมูลเพิ่มเติมที่ เปราะหอม, สกุล)

พบที่อินเดีย ศรีลังกา จีนตอนใต้ ไต้หวัน พม่า ภูมิภาคอินโดจีน คาบสมุทรมลายู และชวา ในไทยพบทุกภาค ขึ้นตามที่โล่งในป่าเบญจพรรณ ป่าเต็งรัง ป่าดิบแล้ง และเขาหินปูน ความสูง 50–1300 เมตร ใบอ่อนและรากกินเป็นผักสด เหง้าและรากทำเป็นครีมใช้ทาแผลสดและใช้ร่วมเป็นยาสมุนไพรหลายขนาน

ชื่อสามัญ  Chengkur

ชื่ออื่น   ว่านดอกดิน, ว่านตูหมูบ (เลย); ว่านนอนหลับ (เชียงใหม่); ว่านส้ม (ขอนแก่น); ว่านหาวนอน (ราชบุรี); เอื้องดิน (ภาคเหนือ)