สารานุกรมพืชในประเทศไทย (ฉบับย่อ)
(Concise Encyclopedia of Plants in Thailand)


หมวดตัวอักษร 


Index to botanical names


ค้นหาคำศัพท์
ค้นหาคำศัพท์   



มะขามป้อมดิน
วันที่ 30 มีนาคม 2560

Phyllanthus sootepensis Craib

Phyllanthaceae

ไม้พุ่ม สูงได้ถึง 3 ม. ลำต้นเกลี้ยง หูใบรูปลิ่มแคบ ยาว 2–5 มม. ใบเรียงสลับระนาบเดียว รูปรีหรือรูปไข่ เบี้ยวเล็กน้อย ยาว 1.2–1.8 ซม. ปลายมน กลม หรือมีติ่งแหลม โคนเบี้ยว เส้นแขนงใบข้างละ 4–6 เส้น ก้านใบยาว 0.5–1 มม. ดอกเพศผู้ออกเป็นกระจุกตามซอกใบช่วงล่างของกิ่ง ก้านดอกยาว 0.4–1 ซม. กลีบเลี้ยง 4 กลีบ รูปไข่กลับหรือกลม ยาว 1.2–2 มม. ขอบจักชายครุย จานฐานดอกเป็นต่อม 4 ต่อม รูปรี เกสรเพศผู้ 4 อัน เชื่อมติดกันที่โคน ดอกเพศเมียออกเดี่ยว ๆ ตามซอกใบช่วงปลายกิ่ง ก้านดอกยาวกว่าในดอกเพศผู้ ขยายในผลได้ถึง 2.5 ซม. กลีบเลี้ยง 6 กลีบ รูปรีกว้าง ยาว 1.6–3.8 มม. ขอบจักชายครุยไม่ชัดเจน จานฐานดอกเป็นต่อม 6 ต่อม รังไข่เกลี้ยง ก้านเกสรเพศเมียสั้นมาก ยอดเกสรแยก 2 แฉก ผลกลม เส้นผ่านศูนย์กลาง 2.5–3 มม. เมล็ดรูปสามเหลี่ยม ยาวประมาณ 1.5 มม. (ดูข้อมูลเพิ่มเติมที่ ผักหวานดง, สกุล)

พบที่จีนตอนใต้ ในไทยพบทางภาคเหนือ ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ และภาคตะวันตกเฉียงใต้ ขึ้นตามป่าเต็งรัง และป่าเบญจพรรณ ความสูงถึงประมาณ 1300 เมตร

ชื่ออื่น   เปลี้ยลุกฟ้อน (ลำปาง); มะขามป้อมดิน (เชียงใหม่, ลำพูน)

มะขามป้อมดิน: ดอกเพศผู้ออกเป็นกระจุกตามซอกใบช่วงล่างของกิ่ง กลีบเลี้ยง 4 กลีบ ขอบจักชายครุย จานฐานดอกเป็นต่อม 4 ต่อม ดอกเพศเมียออกเดี่ยว ๆ กลีบเลี้ยง 6 กลีบ ติดทน ก้านดอกขยายในผล (ภาพ: ปรีชา การะเกตุ)

เอกสารอ้างอิง

Chantaranothai, P. (2007). Euphorbiaceae (Phyllanthus). In Flora of Thailand Vol. 8(2): 488–490, 503.

Li, B. and M.G. Gilbert. (2008). Euphorbiaceae (Phyllanthus). In Flora of China Vol. 11: 182, 183.