สารานุกรมพืชในประเทศไทย (ฉบับย่อ)
(Concise Encyclopedia of Plants in Thailand)


หมวดตัวอักษร 


Index to botanical names


ค้นหาคำศัพท์
ค้นหาคำศัพท์   



ผักขมหิน
วันที่ 30 มกราคม 2560

Boerhavia diffusa L.

Nyctaginaceae

ไม้ล้มลุก ลำต้นทอดเลื้อยยาวได้ถึง 1–2 ม. รากหนา ใบรูปไข่แกมรูปขอบขนานหรือรูปใบหอก ยาว 1–5 ซม. ปลายแหลมหรือมน โคนกลมหรือตัด ขอบใบมีต่อมขนสีแดง ก้านช่อดอกยาว ใบประดับรูปสามเหลี่ยมขนาดเล็ก ปลายเรียวแหลม ติดทน แต่ละช่อกระจุกย่อยส่วนมากมี 2–5 ดอก ดอกสีชมพู แดง หรือขาว ก้านดอกสั้นหรือไร้ก้าน กลีบรวม 1.5–2 มม. ปลายจักตื้น ๆ เกสรเพศผู้ส่วนมากมี 2–3 อัน ยื่นพ้นหลอดกลีบเล็กน้อย ผลรูปคล้ายกระบอง ปลายมนกลม มี 5 สัน ยาว 2–3.5 มม. มีต่อมเหนียวกระจายและขนประปราย

เป็นวัชพืชทั่วไปในเขตร้อน กินเป็นผักสด มีสรรพคุณด้านสมุนไพรหลายอย่าง ในออสเตรเลียถือว่าเป็นวัชพืชชั้นดี ใช้เลี้ยงแกะและวัว

ชื่อสามัญ  Spreading hog-weed

ชื่ออื่น   นังกู่แซ (กะเหรี่ยง-แม่ฮ่องสอน); ปังแป (ภาคเหนือ); ผักขมฟ้า (สุโขทัย); ผักขมหิน (ภาคกลาง); ผักเบี้ยหิน (ภาคเหนือ); ผักปั๋งดิน (เชียงใหม่); ผักเมียก (ตาก)

ผักขมหิน: B. diffusa ใบเรียงตรงข้ามขนาดไม่เท่ากัน ขอบมีต่อมขนสีแดง ช่อดอกแบบช่อกระจุกคล้ายช่อซี่ร่มแยกแขนง ดอกรูประฆัง ผลรูปคล้ายกระบอง มีต่อมเหนียว (ภาพ: ศิริพร ซึงสนธิพร)

เอกสารอ้างอิง

Larsen, K. (1991). Nyctaginaceae. In Flora of Thailand Vol. 5(3): 371–374.

Lu, D. and M.G. Gilbert. (2003). Nyctaginaceae. In Flora of China Vol. 5: 433–434.